Kıbrıs’ın Kaderinin Değiştiği Gün

1950 yılının 15 Ocak Pazar ve 22 Ocak Pazar günlerinde, Kıbrıs Rum Ortodoks Kilisesinin sadece Kıbrıslı Rumların katılabileceği şekilde organize ettiği Plebisit (Latince plebiscitum – Anayasayı değiştirme gücü olmayan ama halkın düşüncesini yansıtan halk oylaması), Kıbrıs adasının yakın tarihinde yer alan önemli bir olay.

Bu Plebisit, Kıbrıs adasında asırladır varlıklarını sürdürmekte olan iki farklı etnik kimliğe sahip halktan birinin tek yanlı olarak adanın Yunanistan’a bağlanması isteğini (İlhak- Enosis) büyük bir oy oranı ile ortaya koydu.  

Asıl adı Michael Hristodulu Mouskos olan III. Makarios’un 18 Eylül 1950 tarihinde, mükemmel bir entrika ile en güçlü rakibini tasfiye edip Başpiskopos seçilmesi ve Rum Ortodoks Kilisesinin başına geçmesi de Kıbrıs adasının yakın tarihinde yer alan önemli olayların ikincisi. Makarios, Başpiskopos seçilmesine ilaveten Kıbrıs Rum toplumunun fiili ulusal lideri olan Ethnarh’lık görevini üstlenerek, Kıbrıslı Rumların siyasi hayatını ve stratejileri belirleyen liderlik makamını da uhdesine aldı. Zaten Kıbrıs adasında 1950-1974 yılları arasında Kıbrıs Türkleri ve Kıbrıslı Rumlar arasında yaşanan etnik sorunlar, silahlı çatışmalar, göçler ve soykırım, Makarios’un Başpiskopos seçilmesi ile başladı.

Makarios’un hedefi, önce İngilizleri daha sonra da Türk ulusunun bir uzantısı olan Kıbrıs Türklerini adadan atmak ve Enosisi gerçekleştirmek olduğundan, Başpiskoposluk yemini ederken dini yeminine ilaveten bir de milli yemin etti ve yeminini de “Hayatımı Kıbrıs adasının Yunanistan’a bağlanmasına adıyorum” sözleri ile tamamladı.

1951 yılında adaya İngiliz Sömürge Yönetimine başkaldırı araştırması için gelen Grivas ile başlayan EOKA’nın kuruluş çalışmaları 1954 yılında Atina’da yapılan toplantı ile resmiyet kazandı ve gerçekleşti. 1 Nisan 1955 gününde de EOKA saldırılarına başladı. Hedef; Kıbrıs adasının Yunanistan’a bağlanması (Enosis) idi. Önce İngilizlere saldırmaya başlayan EOKA, sonra hedefine Kıbrıslı Türkleri de koydu.

“Kurucu Ortak”ları Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar olarak Kıbrıs Cumhuriyeti’nin bağımsızlığının ilan edildiği 16 Ağustos 1960 günü Kıbrıs’ın yakın tarihindeki önemli günlerden biriydi zira Türkler ve Rumlar ada üzerinde eşitlik temelli ortak bir devlete imza atmışlardı. Ancak Kıbrıs Rum halkı tarafından Cumhurbaşkanı seçilen Makarios, daha ilk günden “Türkiye’yi yok sayarak” Kıbrıs Türklerini Kıbrıs Cumhuriyeti’nden soyutlayarak, haklarını vermeyerek, yıldırıp göçe zorlayarak bir an evvel adayı Yunanistan’a bağlamak için kolları sıvadı ve işe koyuldu. 

Niyet, Kıbrıs’ı Girit formülüyle Helenleştirmekti. Girit’te, Osmanlı devletine rağmen Yunanlıların Avrupalı Devletleri arkalarına alıp 130 bin Türk’ün büyük bir kısmını katlederek, geri kalanları da göçe zorlayarak adayı Türklerden temizlemelerini örnek alarak Kıbrıs’ta da aynı yöntemi uygulamaya koyma kararını aldı. Bu amaçla 1962 yılının Mart ayında Yunanistan’dan gönderilen subayların strateji ve lojistik planlamaları ile Akritas Planı hazırlandı ve ivedilikle saldırı hazırlıkları başlatıldı.   

Etnarh ve Başpiskopos Makarios, önce Rusların tam desteğini sağlamak için “Bağlantısızlar Bloku” içindeki siyasi çalışmalarını hızlandırdı. 22 Kasım 1963 günü ABD Başkanı John F. Kennedy’in Dallas, Teksas’ta suikaste uğraması Makarios için bulunmaz bir fırsat oldu. ABD Başkanlık makamının, yardımcısı Lyndon B. Johnson tarafından doldurulması ve Başkanlık seçimlerinin gündeme gelmesi, ABD’nin bu dönemde Kıbrıs’ta yaşanacaklarla pek ilgilenemeyeceği inancını yarattı Makarios’ta.  Buna ilaveten Kıbrıslı Türklere yapılacak saldırı için en uygun tarihin, Hristiyanlar için çok kutsal bir gün olan Noel haftası içinde yapılmasının, Hristiyan dünyasından itiraz görmeyeceğini de hesaplayan Makarios, saldırıların Noel’de başlatılması talimatını Yorgacis’e iletti.

Saldırılar, Yorgacis’e bağlı sivil paramiliter güçler arkalarına Rum polislerini de alarak 21 Aralık 1963 Cumartesi sabahı erken saatlerde Girne’den Lefkoşa’daki evlerine dönmekte olan iki arabadaki altı erkek ve dört kadından oluşan Kıbrıslı Türklere saldırıları ile başladı ve tüm ada sathına yayıldı. 20 Temmuz 1974 Mutlu Barış Harekatı ile bu saldırılar fiilen son buldu, Kıbrıslı Türkler uzun süre mücadelesini verdikleri özgürlüklerine kavuştular.     

21 Aralık 1963, Kıbrıs’ın yakın tarihinde çok önemli bir gün. Bu tarihin önemi, Makarios’un, 1997 yılında ölmeden önce yakın dostları ile yaptığı söyleşilerde “En büyük hatam Türkiye’yi yok saymam ve Kıbrıslı Türklere karşı silahlı saldırılara izin vermem oldu” sözlerini defalarca dile getirmesinden anlaşılıyor. 

 

Prof. Dr. (İnş Müh), Doç. Dr. (UA. İliş.) Ata ATUN

Akademisyen, Kıbrıs İlim Üniversitesi

KKTC III. Cumhurbaşkanı Politik Danışmanı

Yazar Sayfası: Yazarın Köşesi: / Tarih: 19.12.2021 17:28:48 / Okunma = 13168

Yazarın Diğer Yazıları

Teğmenlere “Vebalı” Muamelesi!.. (121222)
Sokağa Çıkamaz Oldular (68951)
Türk Mallarını Rumlaştırma Tuzağı (102969)
Özgür Özel ve CHP Yönetimi El Artırmalı (29077)
Yapılan Mücadele Yeterli mi? (76275)
Ya Baş Eğensin, ya Başkaldıran! (134638)
Emperyalist Projenin Tasfiyesi Değil “Sevr” Fırsatı!.. (407276)
Cüppeli’nin Kızının Düşündürdükleri (51413)
Türkiye’yi Köşeye Sıkıştırma Girişimleri (82391)
Fotoğraf Krizinin Perde Arkası (101975)
AKP için yolun sonu görünüyor. (44386)
Türkiye olmadan asla! (124979)
Bir “Tek Adam’ın” bozduğunu ancak başka bir “Tek Adam” düzeltebilir. (49399)
Teğmenler ve tesadüfler!.. (494269)
“ABD Bizi Esir Aldı” (110636)
“Türkiyesiz Cennete Bile Gitmem” (69810)
Savcılığa Suç Duyurusu… Bölük Komutanı Teğmenlerle İlgili Kanaatini Nasıl Değiştirdi?! (518731)
Türk Birliği Dönemi Başlıyor (58341)
Galata’da Filistin Mitingi (80884)
Unutmadık! (184424)
Kötü Komşu Ev Sahibi Yaptı (55434)
Harp Okulu’nda Geçen Yıl Ne Oldu? (156604)
AB’DEN YENİ “SEVİLLA HARİTASI” (99364)
FAŞİZMİN AYAK SESLERİ (43943)
Erdoğan Hristodulidis Görüşmesi (75172)
CHP içindeki Erdoğan için çalışanlar (547282)
Türkiye teknoloji trenini kaçırdı (48104)
AB Kıbrıs Müzakerelerinin neresinde? (119748)
Türkiye’nin Öteki Yüzü (102146)
İlginç bir sosyal demokrasi dersi! (319317)
İsrail Türkiye Sınırına Yanaşır mı? (102473)
Sıra kimde? (102585)
İsrail Güç Zehirlenmesine mi Girdi? (97839)
Coni niye Kıbrıs’ta? (111321)
Erdoğan Bizim Köyde Hiç Kaybetmez. (329173)
Mağusa’yı Mağusa’lılardan Dinleyin (63523)
Netflix eğlence platformu mu, propaganda aracı mı? (110180)
Niyet başka akıbet başka! (117234)
İsrail Fikir mi Değiştiriyor? (109445)
Amigdala! (145033)
AB Elçiliklerini Neden Kapatıyor? (88792)
“Müşteri Puşttur” Felsefesi (205824)
Kumpaslar Sadece Bir Avuç Polis, Savcı ve Hakimin İşi miydi?! (330141)
AB mi, Türkiye mi? (107325)
Bir İktidar Bu Kadar mı Basiretsiz Olur! (122221)
TOP PEŞİNDE KOŞANLARA İNAT (83836)
O Akçeyi Her Babayiğit Taşıyamaz! (107684)
Orgeneral A.Ç. Menzil Tarikatından mı?! (270690)
İnsan Hakları Konseyi Seçimi (194847)
Daha Ne Verelim Emperyalist Abilere?! (437135)
SAYILARLA SİYASET ARENAMIZ-2 (231021)
Avrupa Birliği Değişime Gebe (196281)
Rumlara Güven Duymak (141508)
Asıl Müdahale Bundan Sonra (119756)
Otur Oturduğun Yerde! (165097)
Bölgesel Dengeler Hızla Değişiyor (140795)
Kelaynaklar (159375)
Kıbrıs’ın Sahibi Biziz (148816)
Farz Edelim ki Erdoğan gerçekten aday olmayacak, ne değişir? (157703)
Türkiye mi AB’ye, AB mi Türkiye’ye muhtaç? (200308)
Cahilliğin Özendirilmesinin Sonucu... AKP Kazdığı kuyuya Düştü! (178703)
ABD ve İsrail’in Çöküş Süreci mi Başlıyor (193056)
31 Mart Uçurumdaki Son Daldı!.. (322435)
SAYILARLA SİYASET ARENAMIZ-1; partiler, yöneticiler, delegeler, üyeler, seçimler, Seçmenler ve sandık görevlileri ... ve müteahhitler (250095)
KANUNSUZ CEZA: LİNÇ (131610)
Ekonomik Öngörülerin Çöktüğü Bir Dönem! (116464)
Türkçe Niye Yok ? (121569)
Doğu Akdeniz’de Temelden Değişiklikler (108123)
HANEDAN DÜĞÜNÜ… (124600)
Doğru mu, Yalan mı? (111302)
Evrim, Karşı Evrim, Devrim, Karşı Devrim… (780650)
Yanlış Strateji, Yanlış Başlangıç (153351)
Müzakerelerin İçeriği Değişir mi? (123311)
Teğmenlerin İhracında En Çok Buna Şaşırdım (230407)
CUMHURBAŞKANI… (108939)
Batı, Kıbrıs Müzakerelerini Neden Başlatmak İstiyor? (130983)
Devlete Küsmek! (106579)
Seçimden Sonrası Tufan!.. (161757)
Soğuk Savaş Kızışıyor (102734)
Askeri Sınavlarda Neler Olmuş Neler!.. (209619)
Küresel Güç Değişikliği Başladı (113636)
Nüfusun artmasından medet ummak! (128237)
Dost musunuz Düşman mı? (111977)
Sahte Politikaların Efendileri! (119203)
AB-Türkiye İlişkilerinde Yeni Aşama (151998)
“Agapite Tayyip”… (222639)
Özeleştiri Zamanı Geldi (135619)
Nüfusun artmasından medet ummak! (121042)
Dünyada hoş bir seda bırakıp giden babam Prof. Dr. Hakkı Atun (124016)
AB’nin Çirkin Tarafgirliği (116509)
İsrail Mallarının Boykotu Zırvası… (160195)
Son Tecavüz!.. (173285)
Doğu Akdeniz’i Asla Kaybedemeyiz (126094)
100 YILLIK CUMHURİYET’TE SINIF MÜCADELELERİ (117392)
Filistin Nere, İsrail Nere! (108501)
Filistinliler ve Kıbrıs Türkleri (133806)
“N’oldu İslamcı, Raks Ediyırdın!” (124217)
Terör Örgütleri Niye Kuruldu (130279)
“Lütfen” Terör Örgütleriyle İlişkinizi Keser misiniz?! (223519)
Beklentiler Boşa Çıktı (133300)