Maalesef, ülkemizdeki tedarik zinciri koptu. Hem üretimde, hem taşımada tedarik zinciri tamamen kopmuş durumda veya kopmak üzeredir. Böyle devam ederse ne hizmete, ne ürüne ne de ihtiyaç ürünlerine istediğimiz fiyattan, istediğimiz zamanda ulaşmamız mümkün olamayacak.
Bu duruma örnek
olarak, en bariz göstergeler tarım sektöründe kendini göstermeye başladı. Tarlada
bir çiftçinin 1 TL’ye ürettiği domates veya patatesler pazara gelememektedir. Pazarda
olanlar ise çiftçinin fiyatının 8-10 katı fiyata satılıyor. Bazen de, ülkede A
liraya olan bir ürün, iki katı fiyata yurt dışından getirilmekte ve pazara sunulmaktadır.
Neden?
Çiftçi
açısından bakacak olursak: Üretim maliyeti yüksek, çiftçiye devlet desteği yok
ya da destek minimumda, çiftçinin pazarlama yeteneği kopmuş durumda… Bu nedenle
çiftçi ürününü alıcıya ulaştıramıyor.
Marketlere dağıtım
yapan büyük firmalar ise tek tek çiftçiden ürün toplamak yerine, tek siparişle
ayağına kadar gelen ürünü kolayca marketlere dağıtım yapabilmektedir. Fayda ve
maliyet açısından bakılınca, çiftçinin satış fiyatı düşük olabilir fakat ürünün
tedarik maliyeti yüksek olduğu için dağıtıcı kendisi açısından en avantajlı
olan seçeneğe yönleniyor.
Artık
geldiğimiz bu durumdan sonra çiftçi üretim yapmaz. Asırlardan bu yana gelen bir
felsefedir; Köylü Psikolojisi derler: Bir sene ürün pahalı olunca tüm köylü o
ürüne yönelir, tüm köylü yönelince o üründen üretim çok olur ve bu defa fiyat
düşer: Fiyat düşen ürünü köylü bir sonraki sene ekmez. Bu kısır döngüyü kırmak
için çok ülke tarım planlaması yapmaktadır.
Aynı tehlikeli durum
giyim veya aksesuarda yaşanmaktadır. Eleman maliyeti, vergi yükü, işletme
gideri o kadar yükseldi ki, firma patronu içerideki maliyet yüksekliğinden, personel
tazminatından ve hatta şirket riskinden daha avantajlı hale gelen Çin gibi
ülkeden tek risk olan parasıyla ürünü ayağına kadar getirmektedir. Bu durumda,
bir sonraki sezona içeride ürün üretecek eleman da, fabrika da kalmayacak.
Aynı durum, ara
malda veya hizmet sektöründe yaşanmaktadır. Şirket patronu, müşteri portföyü(çevresi)
yüksek olan elemanı, çalışma maliyeti ve çalışma vergisi yüksek olduğu için işten
çıkardı. Yerine alınacak acemi personel her şeye sıfırdan başlayacak: Eski
müşteri yok olacak. İhtiyaç için bekleyemeyen müşteri mecburi olarak kendisine
sunulan ürünü satın alacak. Sonuçta ise; bir sonraki sezon verimli personel çalıştığı
işinde, hazır müşteri yerinde olmayacak, haliyle ticaret bağlantısı da kopacak.
Sonuç: Tedarik
zinciri koptu veya kopmak üzeredir. Acil olarak tedarik zincirini eski sağlamlığına
kavuşturmaz isek, sonraki aşamalarda ülkemize ürün satmak için firmalar gönülsüzlük
bile yapacaktır. Hatta işin boyutu firmadan ülke yöneticilerinin şantajına
kadar varacaktır. Ürüne ve yiyeceğe ulaşamayan insanlarımız açlıktan, zayıf
düşmekten, bitkin düşmekten ve hatta kötürüm düşmekten ölecektir: Açlıktan ölenlerin
sayısı, virüsten ölenlerin sayısından daha çok olabilir.
Yazar Sayfası: Yazarın Köşesi: / Tarih: 19.01.2021 22:00:14 / Okunma = 25722