Orta Doğu’da Değişen Dengeler

Orta Doğu’da asırlardır süren yaşam tarzı, yönetim ve idari dengeler, 1915 yılında İngiltere ve Fransa arasında gizlice imzalanan “Sykes-Pikot Anlaşması” ile temelinden sarsıldı ve bozulmaya başladı. O denli bozulduki, son bir asırdır, bölgede asırlardır yaşamlarını sürdüren kabileler, halklar ve sonradan kurulan devletler arasında hala daha kalıcı birbarış ve politik denge oluşmuş değil.

Bunun nedeni de I. Dünya savaşı devam ederken, Fransa Başbakanı Georges Clemenceau’nun söylediği “Bir damla petrol, bir damla kan değerindedir” görüşü olsa gerek.

Bilindiği üzere Avrupa’nın emperyal (yayılmacı) devletleri olan İngiltere ve Fransa, bir anda Orta Doğu’nun üzerine kara bulutlar gibi çöküştüler ve babalarından kalan bir mirasmış gibi aralarında bölgeyi bölüştüler. İlk yaptıkları iş, “Sykes-PikotAnlaşması”nı temel alarak kendi hegemonik bölgelerini oluşturmak oldu. Büyük Suriye’yi (Suriye ve Lübnan bölgesi) Fransa alırken, geri kalan bölgeyi de İngiltere kendi sömürgesi yaptı.

İngiltere,Orta Doğu’daki sömürge topraklarını petrol yataklarına göre, başkaldıramayacak küçüklükte ve zayıflıkta bölgelere böldü ve Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Katar, Kuveyt, Irak, Ürdün gibi yapay devletçikler oluşturdu. Bu yapay devletçiklerin sınırlarını, bölgede yaşayanların etnik ve kabilesel kökenlerine de bakmadan ve dikkate almadan, cetvelle çizen MI6 ajanı GertrudeBell oldu.GertrudeBell’in esas aldığı sınırlar, İngiliz ordusunun Hayfa’dan karaya ayak bastığı vakit, Basra’ya kadar karadan, hiçbir müdahaleye ve karşı koymaya maruz kalmadan gidebileceği şekilde çizildi.

Orta Doğu’da1952 yılına kadar egemen olan ülke İngiltere ve -birazcık da- Fransa idi. Orta Doğu’nun ekseni bu iki ülkenin yönettiği sömürgelerden geçmekteydi. Süveyş krizinde, ABD başarılı bir siyasi manevra ile İngiltere ve Fransa ittifakını Orta Doğu’dan attı ve yerine kendi yerleşti. Her ne kadar sömürgeler bağımsız devlet statüsünde olsalar da, yönetimleri İngilizlerin ve Fransızların elindeydi. Bu iki devlet II. Dünya savaşından sonra tamamen ABD’in yönetimi altına girdiğinden, birkaç yıl gecikme ile Orta Doğu da yeni patronunu kabul etmek zorunda kaldı.

1948 yılının Mayıs ayında İsrail Devletinin ilanı sonrasında 1973 yılına kadar süren ABD destekli İsrail ile bölgedeki Arap ülkeleri arasındaki savaşlar, Orta Doğu’daki politik dengeleri tekrardan değiştirdi ve güç merkezi İsrail’e doğru kaymaya başladı. Yapay devletler arasında oluşturulmuş İsrail karşıtı birlikteki çözülme daha başından Ürdün’den başladı. Halen daha İngiltere tarafından yönetilmekte olan Ürdün, bir şekilde Arap-İsrail savaşlarına etkin bir şekilde dahil olmamak politikasını güttü. 1973 yılındaki Yom Kippur Savaşından yenilgi ile çıkan Mısır, İsrail’i tanıyarak diplomatik ilişki kurmasından sonra ABD hedefine, İsrail’e karşı mücadeleyi elden bırakmayan İran, Irak, Suriye ve Libya’yı aldı. İran ve Irak birbirlerine düşürülerek senelerce savaştırıldı ve askeri güçleri neredeyse yok edildi. Tunus’ta 2010 yılının son ayında başlatılan Arap Baharı ayaklanması ile Suriye ve Libya çökertilirken, Mısır ise tamamen CIA’nin yönetimi altına girdi. Geriye kalan Suudi Arabistan ve BAE’de, ABD’nin baskısı ile İsrail ile diplomatik ilişki kurarak, bölgedeki güç dengesinin tekrardan bozulmasının son çivisini çaktılar.

Orta Doğu’ya bakınca şimdi, ortada İsrail’e karşı olan tek devlet İran gözükmekte. İran, askeri gücü Irak savaşı ile iyice yıpratılmış, ambargolarla ekonomisi çökertilmiş, hazinesi de iflasa sürüklenmiş bir devlet. İsrail ile mücadele etmeyi, savaşmayı bir kenara bırakın, nefes alabilmek ve ayakta durabilmek için son gücünü harcamakta olan bir devlet şimdi. Eski gücünün yerinde yeller esmekte.

Bugün Yunanistan ile iyi ilişkiler içinde gibi görünen İsrail, an itibarı ileTürkiye’yi yakından izliyor. Türkiye’nin savunma sanayisini, ihracat yeteneğini, çalışkanlığını, üretkenliğini, ordusunun gücünü ve millileşmek yolunda gösterdiği çabayı çok takdir etmekte. İsrail basınında yer alan yerli yazarların köşe yazılarında ve yorumlarında bu görüş iyice ortaya çıkıyor.  

İsrail’in, Orta Doğu’da Arap tehlikesini tamamen yok ettiği bu aşamadan sonra, Türkiye ile dost olmayı, güç birleşimine gitmeyi ve enerji ortaklığı yapmayı istediği veya da uygun bir zamanda isteyeceği çok açık. Aracısının da ABD olacağı kesin…  

Orta Doğu’daki enerji, askeri ve siyasi güç ekseninin Türkiye’ye doğru yön değiştirdiği çok açık. Bakmayı bilebilirseniz, değişen dengeleri ve Türkiye’nin yıldızının nasıl parladığını görürsünüz…

Yazar Sayfası: Yazarın Köşesi: / Tarih: 13.09.2020 00:00:00 / Okunma = 22827

Yazarın Diğer Yazıları

Türkiye’nin Mezhepçilik Çıkmazı (92)
KADINLAR NEDEN DERLİ TOPLU GİYİNİR? (66)
Todor Jivkov da gelecek mi? (259)
S-400’ler Çeyiz Sandığı İçin mi Alındı?! (285)
BM ve Kıbrıs’ta Çözüm (588)
İktidar Olmak İsteyen Muhalefet Topluma Pozitif Enerji Verebilmelidir – 4 (1049)
Kimmiş Revizyonist? (831)
Bu krizden çıkmak mümkün mü? (896)
Suudi Prens Gelirken Neler Gitti?! (845)
Ben Yeni Cumhurbaşkanı Seçilsem İlk Önce Ne yapardım? (1106)
Sansür yasası (1120)
Türkiye Saldırı Altında (1136)
Enflasyon suçtur (1925)
İktidarın “Din Soslu” Yeni Sosyal Medya İşgali (2065)
Mazot niye 25 lira? (1963)
Hadi oradan! (2042)
Batı Ne Verdiği Sözü Tutar Ne Attığı İmzaya Uyar!.. (2112)
Her şeyi biliyorlar ama bilmezlik yapıyorlar. (1994)
Turken (2323)
Amerika Dedeağaç’a Niye Gelmiş?! (2630)
Belediye otobüsü (2766)
EZAN SESİNDEN RAHATSIZ OLMAK! (2924)
Sesli İstila (2844)
BADE HARABEL UKRAYNA (3186)
Osman Kavala (3385)
İftirasıyla Böyle “Mücadele” Ediliyor… Hep Birlikte Ağlayalım!.. (3413)
Ülkenin kurtuluşu Emevi Kültürü’nden vazgeçmekle başlar (3891)
23 Nisan, neşe dolmuyor insan (3603)
Irak Nota Verdi… Erdoğan Teşekkür Etti… (3641)
İKİNCİ YÜZYIL İÇİN TEMEL EĞİTİMDE YENİDEN BİR OKULLAŞMA MODELİ ÖNERİSİ (4105)
Hıfzı Veldet Velidedeoğlu anısına saygılarla (3912)
Bucha’da ne oldu? (3986)
İSRAİL DOĞALGAZI KKTC’DEN Mİ GEÇECEK? (4220)
Bolluk bereket (4691)
Böyle Giderse, Bayrak İner, Ezanlar Susar! (4149)
Rusya, Ukrayna savaşında kalbimiz Ukrayna tarafındadır. (4417)
Rusya Ukrayna Savaşı ve Asıl Kim Kaybetti (4012)
Kim Savaş İster? (Ben!) (4024)
MUAMMER AKSOY’u 1966 yılında yazdığı bir yazıyla anıyoruz (4548)
YERLİ VE MİLLÎ (4637)
Sezen Aksu (5004)
BİNDİK BİR ALAMETE… (5063)
Enes (5793)
Kazakistan’da Kim İsyan Çıkardı, Kim Darbe Yaptı? (5025)
Kreşte Kur’an ve İkiz Sözleşmeler (5388)
Diktatörler her zaman ülkesini ve halkını satar! (5258)
Kıbrıs birleşirse Türklerin hakkı ne olacak? (5621)
Yeni “Sömürge Valisi” Nasıl Karşılanacak? (5624)
Cumhuriyet Gazetesi’ni ancak ben kurtarırım! (5299)
Tsunami (6708)
Nas Değil BOP (5641)
Kıbrıs’ın Kaderinin Değiştiği Gün (6015)
Faiz Faydalıdır! (5518)
Cassandra (6503)
Rumlar Yeni Yaptırımlar Peşinde (5861)
ÖĞRETMENLİĞİN KİMLİK BUHRANI (6290)
Stokçuluk Faydalıdır! (6058)
Köle pazarı (6852)
Vatikan’ın Gözü Kıbrıs’ta (6104)
Rum Yönetiminin Yeni Hayali Projesi (6419)
Ankara’nın Kerkük Sessizliği!.. (6343)
Hangi Faiz Haram? (7040)
Kendi adına konuş Kemal Bey! (6600)
NAZİLLİ CUMHURİYETİ (6682)
Aleykümselam (7137)
Asgari Ücret Vergi Dışı Kalsın Söylemi Muhalefetin İyi Niyetli ama Büyük Yanlışıdır (7546)
Lozan Çatır Çatır Çiğnenirken!.. (7013)
20 yıl önce yazılan 20 yılı anlatan yazı (7802)
Güvenlik Kuvvetlerimize Verilen Arazi (7375)
AKP Oyu neden sıfırlanmıyor? (8100)
Görünmez goril! (7804)
Bu Ekonomik Bataklıktan Çıkmak Mümkün mü? (7565)
Bugün rengarenk bir gün (7522)
Erdoğan Rusya’nın Bu Planlarından Haberdar Mı? (7008)
AKP’yi iktidarda tutmak için devlet kurumlarının “boş” gayretleri. (7865)
İngilizlerin Kıbrıs Tuzağı (7842)
SAKARYA CEPHESİ’NDE BULUŞAN BABA-OĞUL (7761)
İHA’lara Kara Propaganda Başladı (7239)
Diy@net (8415)
Gerçekten Pes Doğrusu!.. (7620)
Rumlar Köşeye Sıkıştı (8050)
Büyük Orta Doğu Projesinin Perde Arkası (7889)
Sağlık Sektörü Neden Çökme Noktasına Geldi? (8240)
Taliban’ı İlk Hangi Ülke Tanır? (7880)
Mehmetçik’siz bir Kıbrıs olamaz! (7917)
EL ATINA BİNEN (8072)
Afganistan’ı Bırak Suriye’ye Bak… Aynen Irak’ta Olan Oluyor!.. (8011)
ZİNDANA SIZAN IŞIK (7710)
KKTC’deki Rum Okulu Kapatılmalı (7782)
Muhaliflerin Muhalefetten Nefreti ?! (9713)
Turk'ün ateşle imtihanı (8746)
Yerli ve milli ejército (8507)
Yunanistan’ın Hayal Dünyasına Geri Dönüşü (8346)
YANGINDA ÇAY DAĞITARAK TESELLİ VERMEK! (8259)
Saman bulamayan uçak bulabilir mı? (8883)
Kıbrıs’lı Türklere Pasaport Tehdidi (8402)
Küçük Kaymaklı ve Maraş (8133)
Sedat Peker Tuzağı (9274)
28 Şubat Davasında Verilen Karar Sürpriz Mi?! (8713)
Kutsallığını Kaybeden Devlet Parçalanmaya Mahkûmdur (9179)