https://jurnalist.com.tr/ Etkin Seçkin Haber Sitesi tr 19.03.2024 07:49:02 Jurnalist Jurnalist Haber Detay - Jurnalist Haber Sitesi

Orta Doğu’da Değişen Dengeler





Orta Doğu’da asırlardır süren yaşam tarzı, yönetim ve idari dengeler, 1915 yılında İngiltere ve Fransa arasında gizlice imzalanan “Sykes-Pikot Anlaşması” ile temelinden sarsıldı ve bozulmaya başladı. O denli bozulduki, son bir asırdır, bölgede asırlardır yaşamlarını sürdüren kabileler, halklar ve sonradan kurulan devletler arasında hala daha kalıcı birbarış ve politik denge oluşmuş değil.

Bunun nedeni de I. Dünya savaşı devam ederken, Fransa Başbakanı Georges Clemenceau’nun söylediği “Bir damla petrol, bir damla kan değerindedir” görüşü olsa gerek.

Bilindiği üzere Avrupa’nın emperyal (yayılmacı) devletleri olan İngiltere ve Fransa, bir anda Orta Doğu’nun üzerine kara bulutlar gibi çöküştüler ve babalarından kalan bir mirasmış gibi aralarında bölgeyi bölüştüler. İlk yaptıkları iş, “Sykes-PikotAnlaşması”nı temel alarak kendi hegemonik bölgelerini oluşturmak oldu. Büyük Suriye’yi (Suriye ve Lübnan bölgesi) Fransa alırken, geri kalan bölgeyi de İngiltere kendi sömürgesi yaptı.

İngiltere,Orta Doğu’daki sömürge topraklarını petrol yataklarına göre, başkaldıramayacak küçüklükte ve zayıflıkta bölgelere böldü ve Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Katar, Kuveyt, Irak, Ürdün gibi yapay devletçikler oluşturdu. Bu yapay devletçiklerin sınırlarını, bölgede yaşayanların etnik ve kabilesel kökenlerine de bakmadan ve dikkate almadan, cetvelle çizen MI6 ajanı GertrudeBell oldu.GertrudeBell’in esas aldığı sınırlar, İngiliz ordusunun Hayfa’dan karaya ayak bastığı vakit, Basra’ya kadar karadan, hiçbir müdahaleye ve karşı koymaya maruz kalmadan gidebileceği şekilde çizildi.

Orta Doğu’da1952 yılına kadar egemen olan ülke İngiltere ve -birazcık da- Fransa idi. Orta Doğu’nun ekseni bu iki ülkenin yönettiği sömürgelerden geçmekteydi. Süveyş krizinde, ABD başarılı bir siyasi manevra ile İngiltere ve Fransa ittifakını Orta Doğu’dan attı ve yerine kendi yerleşti. Her ne kadar sömürgeler bağımsız devlet statüsünde olsalar da, yönetimleri İngilizlerin ve Fransızların elindeydi. Bu iki devlet II. Dünya savaşından sonra tamamen ABD’in yönetimi altına girdiğinden, birkaç yıl gecikme ile Orta Doğu da yeni patronunu kabul etmek zorunda kaldı.

1948 yılının Mayıs ayında İsrail Devletinin ilanı sonrasında 1973 yılına kadar süren ABD destekli İsrail ile bölgedeki Arap ülkeleri arasındaki savaşlar, Orta Doğu’daki politik dengeleri tekrardan değiştirdi ve güç merkezi İsrail’e doğru kaymaya başladı. Yapay devletler arasında oluşturulmuş İsrail karşıtı birlikteki çözülme daha başından Ürdün’den başladı. Halen daha İngiltere tarafından yönetilmekte olan Ürdün, bir şekilde Arap-İsrail savaşlarına etkin bir şekilde dahil olmamak politikasını güttü. 1973 yılındaki Yom Kippur Savaşından yenilgi ile çıkan Mısır, İsrail’i tanıyarak diplomatik ilişki kurmasından sonra ABD hedefine, İsrail’e karşı mücadeleyi elden bırakmayan İran, Irak, Suriye ve Libya’yı aldı. İran ve Irak birbirlerine düşürülerek senelerce savaştırıldı ve askeri güçleri neredeyse yok edildi. Tunus’ta 2010 yılının son ayında başlatılan Arap Baharı ayaklanması ile Suriye ve Libya çökertilirken, Mısır ise tamamen CIA’nin yönetimi altına girdi. Geriye kalan Suudi Arabistan ve BAE’de, ABD’nin baskısı ile İsrail ile diplomatik ilişki kurarak, bölgedeki güç dengesinin tekrardan bozulmasının son çivisini çaktılar.

Orta Doğu’ya bakınca şimdi, ortada İsrail’e karşı olan tek devlet İran gözükmekte. İran, askeri gücü Irak savaşı ile iyice yıpratılmış, ambargolarla ekonomisi çökertilmiş, hazinesi de iflasa sürüklenmiş bir devlet. İsrail ile mücadele etmeyi, savaşmayı bir kenara bırakın, nefes alabilmek ve ayakta durabilmek için son gücünü harcamakta olan bir devlet şimdi. Eski gücünün yerinde yeller esmekte.

Bugün Yunanistan ile iyi ilişkiler içinde gibi görünen İsrail, an itibarı ileTürkiye’yi yakından izliyor. Türkiye’nin savunma sanayisini, ihracat yeteneğini, çalışkanlığını, üretkenliğini, ordusunun gücünü ve millileşmek yolunda gösterdiği çabayı çok takdir etmekte. İsrail basınında yer alan yerli yazarların köşe yazılarında ve yorumlarında bu görüş iyice ortaya çıkıyor.  

İsrail’in, Orta Doğu’da Arap tehlikesini tamamen yok ettiği bu aşamadan sonra, Türkiye ile dost olmayı, güç birleşimine gitmeyi ve enerji ortaklığı yapmayı istediği veya da uygun bir zamanda isteyeceği çok açık. Aracısının da ABD olacağı kesin…  

Orta Doğu’daki enerji, askeri ve siyasi güç ekseninin Türkiye’ye doğru yön değiştirdiği çok açık. Bakmayı bilebilirseniz, değişen dengeleri ve Türkiye’nin yıldızının nasıl parladığını görürsünüz…

Yazar Sayfası: Yazarın Köşesi: / Tarih: 13.09.2020 00:00:00 / Okunma = 24494

Yazarın Diğer Yazıları

Psikojenik Amnezi (Yakınsak Aklın Unuttukları)
[ Ali Kurt ]

Bir Akıllının Taşınamaz Sırları
[ Ali Kurt ]

Evlilik mi, Bir Daha Düşün?
[ Ali Kurt ]

Kemik Kıran
[ Ali Kurt ]

Solak Nene, Eski Defter
[ Ali Kurt ]

Askıda Kalan Hayatlar
[ Ali Kurt ]

Delimsek
[ Ali Kurt ]

Arınma Seremonileri
[ Ali Kurt ]

Doğu Akdeniz’de Temelden Değişiklikler Doğu Akdeniz’de Temelden Değişiklikler (143)
HANEDAN DÜĞÜNÜ… HANEDAN DÜĞÜNÜ… (496)
Doğru mu, Yalan mı? Doğru mu, Yalan mı? (522)
Evrim, Karşı Evrim, Devrim, Karşı Devrim… Evrim, Karşı Evrim, Devrim, Karşı Devrim… (721)
Yanlış Strateji, Yanlış Başlangıç Yanlış Strateji, Yanlış Başlangıç (701)
Müzakerelerin İçeriği Değişir mi? Müzakerelerin İçeriği Değişir mi? (891)
Teğmenlerin İhracında En Çok Buna Şaşırdım Teğmenlerin İhracında En Çok Buna Şaşırdım (996)
CUMHURBAŞKANI… CUMHURBAŞKANI… (1064)
Batı, Kıbrıs Müzakerelerini Neden Başlatmak İstiyor? Batı, Kıbrıs Müzakerelerini Neden Başlatmak İstiyor? (1117)
Devlete Küsmek! Devlete Küsmek! (1236)
Seçimden Sonrası Tufan!.. Seçimden Sonrası Tufan!.. (1094)
Soğuk Savaş Kızışıyor Soğuk Savaş Kızışıyor (2174)
Askeri Sınavlarda Neler Olmuş Neler!.. Askeri Sınavlarda Neler Olmuş Neler!.. (2793)
Küresel Güç Değişikliği Başladı Küresel Güç Değişikliği Başladı (1710)
Nüfusun artmasından medet ummak! Nüfusun artmasından medet ummak! (2100)
Dost musunuz Düşman mı? Dost musunuz Düşman mı? (1944)
Sahte Politikaların Efendileri! Sahte Politikaların Efendileri! (2381)
AB-Türkiye İlişkilerinde Yeni Aşama AB-Türkiye İlişkilerinde Yeni Aşama (2425)
“Agapite Tayyip”… “Agapite Tayyip”… (2343)
Özeleştiri Zamanı Geldi Özeleştiri Zamanı Geldi (2986)
Nüfusun artmasından medet ummak! Nüfusun artmasından medet ummak! (3131)
Dünyada hoş bir seda bırakıp giden babam Prof. Dr. Hakkı Atun Dünyada hoş bir seda bırakıp giden babam Prof. Dr. Hakkı Atun (4975)
AB’nin Çirkin Tarafgirliği AB’nin Çirkin Tarafgirliği (4212)
İsrail Mallarının Boykotu Zırvası… İsrail Mallarının Boykotu Zırvası… (3382)
Son Tecavüz!.. Son Tecavüz!.. (3142)
Doğu Akdeniz’i Asla Kaybedemeyiz Doğu Akdeniz’i Asla Kaybedemeyiz (4537)
100 YILLIK CUMHURİYET’TE SINIF MÜCADELELERİ 100 YILLIK CUMHURİYET’TE SINIF MÜCADELELERİ (5980)
Filistin Nere, İsrail Nere! Filistin Nere, İsrail Nere! (3942)
Filistinliler ve Kıbrıs Türkleri Filistinliler ve Kıbrıs Türkleri (4856)
“N’oldu İslamcı, Raks Ediyırdın!” “N’oldu İslamcı, Raks Ediyırdın!” (8859)
Terör Örgütleri Niye Kuruldu Terör Örgütleri Niye Kuruldu (5357)
“Lütfen” Terör Örgütleriyle İlişkinizi Keser misiniz?! “Lütfen” Terör Örgütleriyle İlişkinizi Keser misiniz?! (6437)
Beklentiler Boşa Çıktı Beklentiler Boşa Çıktı (5184)
Bu Kış Çok İnsan Ölecek! Bu Kış Çok İnsan Ölecek! (5100)
Yanlış gündemli CHP kongreleri üzerine Yanlış gündemli CHP kongreleri üzerine (5965)
LAİKLİK: SEN SAĞ BEN SELAMET LAİKLİK: SEN SAĞ BEN SELAMET (6830)
Rumlar Niçin Müzakerelere Geri Dönüş İstiyor-1 Rumlar Niçin Müzakerelere Geri Dönüş İstiyor-1 (7923)
Beni %48 listesinden düş Bay Kemal! Beni %48 listesinden düş Bay Kemal! (5664)
Menendez’in Türk Düşmanlığının sebebi ne? Menendez’in Türk Düşmanlığının sebebi ne? (9366)
Kılıçdaroğlu’nun kaybettiği itibar Kılıçdaroğlu’nun kaybettiği itibar (6196)
BM kimi koruyor? BM kimi koruyor? (6390)
Hayaller Türkiye Yüzyılı… Gerçekler Ruanda!.. Hayaller Türkiye Yüzyılı… Gerçekler Ruanda!.. (11503)
ATATÜRK VE ERMENİLER ATATÜRK VE ERMENİLER (9087)
Kıbrıs’ta Taraflı Görev Yapan BM barış Gücü Kıbrıs’ta Taraflı Görev Yapan BM barış Gücü (14857)
Afrika’ya Uyandırma Desteği Afrika’ya Uyandırma Desteği (11930)
Başbakan Erdoğan’ı “Yakmayı” Düşünürken!.. Başbakan Erdoğan’ı “Yakmayı” Düşünürken!.. (19385)
CHP, AKP’den Tüm Kötü Zihniyeti Emanet Aldı CHP, AKP’den Tüm Kötü Zihniyeti Emanet Aldı (18051)
Türkiye’nin Kıbrıs ve AB Stratejisi Türkiye’nin Kıbrıs ve AB Stratejisi (15177)
İktidarın çıkmaz yolu İktidarın çıkmaz yolu (13909)
Türkiye’nin Ortadoğu Açılımı Türkiye’nin Ortadoğu Açılımı (13960)
Türkiye - NATO Toplantısının Perde Arkası Türkiye - NATO Toplantısının Perde Arkası (14787)
Bu Kadarını Lord Curzon Bile Hayal Etmemiştir!.. Bu Kadarını Lord Curzon Bile Hayal Etmemiştir!.. (21829)
Bâis-i şekvâ bize hüzn-i umûmîdir Kemâaaaaal! (N.Kemal) Bâis-i şekvâ bize hüzn-i umûmîdir Kemâaaaaal! (N.Kemal) (32747)
Kahrolası İyimserler! Kahrolası İyimserler! (14030)
AB Sorunun Farkında AB Sorunun Farkında (11562)
Darbeci General: “15 Temmuz İçin Sus Emri Verildi”!.. Darbeci General: “15 Temmuz İçin Sus Emri Verildi”!.. (23223)
Türkiye'yi Dışlama Senaryosu mu? Türkiye'yi Dışlama Senaryosu mu? (13137)
En çok sevilen kişilikten, en çok nefret edilen bir kişiliğe doğru son hızla gidiyorsun Kılıçdaroğlu! En çok sevilen kişilikten, en çok nefret edilen bir kişiliğe doğru son hızla gidiyorsun Kılıçdaroğlu! (19923)
Kemal Kılıçdaroğlu CHP başından gitmediği sürece benim için CHP bitmiştir, oy vermem. Neden mi? Kemal Kılıçdaroğlu CHP başından gitmediği sürece benim için CHP bitmiştir, oy vermem. Neden mi? (17423)
AB’deki Yeni Oyun AB’deki Yeni Oyun (12264)
CHP’de yalapşap kongreler çözüm getiremez ! CHP’de yalapşap kongreler çözüm getiremez ! (25966)
“Bu Adam İçin Değmezdi”!.. “Bu Adam İçin Değmezdi”!.. (17896)
Türkiye’ye Bir de Uzaktan Bakın Türkiye’ye Bir de Uzaktan Bakın (17121)
Diyorlar ki ekonomi düzelir mi? Diyorlar ki ekonomi düzelir mi? (15921)
BM’nin İşi Zor BM’nin İşi Zor (11428)
Kılıçdaroğlu’nun İşgalci Kafası… Kılıçdaroğlu’nun İşgalci Kafası… (16205)
AB’nin Gündeminde Kıbrıs Sorunu Yok AB’nin Gündeminde Kıbrıs Sorunu Yok (15285)
Araba devrilmeden yazdıklarım. Araba devrilmeden yazdıklarım. (22101)
Kınadığınla sınanmak! Kınadığınla sınanmak! (16455)
Anket oranları neden birbirine yakın gösteriliyor? Anket oranları neden birbirine yakın gösteriliyor? (21761)
ERDOĞAN NEDEN BU KADAR HIRÇIN? ERDOĞAN NEDEN BU KADAR HIRÇIN? (17131)
Muharrem İnce’ye oy veren vatanı tehlikeye atar! Muharrem İnce’ye oy veren vatanı tehlikeye atar! (22784)
Türklerin Kardeş Kömeği Türklerin Kardeş Kömeği (16043)
AB Kıbrıs’tan Bıktı mı? AB Kıbrıs’tan Bıktı mı? (15976)
Erdoğan gidecek de, peki yerine kim gelecek? Erdoğan gidecek de, peki yerine kim gelecek? (19473)
Muharrem İnce’ye oy vermek… Muharrem İnce’ye oy vermek… (16765)
Kıbrıs Niye Önemli Kıbrıs Niye Önemli (14082)
Rumların “çözüm” modeli! Rumların “çözüm” modeli! (16485)
MUHARREM İNCE’YE AÇIK MEKTUP MUHARREM İNCE’YE AÇIK MEKTUP (17735)
Bunlarla mı ortak olacağız? Bunlarla mı ortak olacağız? (17053)
Rumlar Umudu AB’de Rumlar Umudu AB’de (14240)
2023 Seçim Güvenliği Üzerine… 2023 Seçim Güvenliği Üzerine… (17925)
IRMAK YATAĞINI BULDU IRMAK YATAĞINI BULDU (13579)
Üç oda bir tabut Üç oda bir tabut (13695)
Rumların Büyük Hayalleri Rumların Büyük Hayalleri (15900)
Alevicilerin “Sünnici” Linçi, Sünnicilerin İnsanlık Linçi Alevicilerin “Sünnici” Linçi, Sünnicilerin İnsanlık Linçi (20338)
Depremin Sordurduğu Sorular Depremin Sordurduğu Sorular (17495)
KURTULUŞ SAVAŞI’NDA YARDIM KAMPANYALARI KURTULUŞ SAVAŞI’NDA YARDIM KAMPANYALARI (15695)
20. YÜZYIL BAŞINDAN BERİ  BAŞIMIZA GELEN BÜYÜK FELAKETLER 20. YÜZYIL BAŞINDAN BERİ BAŞIMIZA GELEN BÜYÜK FELAKETLER (18730)
Depremden Daha Tehlikeli Olan Siyasal İslam’dır! Depremden Daha Tehlikeli Olan Siyasal İslam’dır! (20721)
10 bin lira öyle mi? 10 bin lira öyle mi? (14136)
Duyanlaraaa duymayanlaraaa Duyanlaraaa duymayanlaraaa (15203)
Aman ha mağduriyet yaratmayalım Aman ha mağduriyet yaratmayalım (14068)
Seçimde Yapay Zekâ Kullanımı, Oğuzhan Uğur,  Cüneyt Özdemir ve Daha Niceleri Seçimde Yapay Zekâ Kullanımı, Oğuzhan Uğur, Cüneyt Özdemir ve Daha Niceleri (27496)
Öneriniz ne? Öneriniz ne? (12981)
Yapay gündemler için yapay zekânın kullanılması… Yapay gündemler için yapay zekânın kullanılması… (20287)
Üçüncü kez aday olabilir mi? Üçüncü kez aday olabilir mi? (14280)
ABD'nin Kuklası BM'den Ne Bekliyordunuz? ABD'nin Kuklası BM'den Ne Bekliyordunuz? (22186)
Askeri Vesayetin Sonu Ya da Haramın Zekatı!.. Askeri Vesayetin Sonu Ya da Haramın Zekatı!.. (25945)
Avrupa tümüyle ABD’ye teslim oldu Avrupa tümüyle ABD’ye teslim oldu (17302)