KILIÇTAROĞLU’NUN KERİM DEVLETİ

CHP Kurultayına giderken Genel Başkan Kemal Kılıçtaroğlu, partisinin yeni hedefinin “Kerim Devlet”, Kemal Tahir’in ifadesiyle “Devlet Ana” olduğunu açıkladı ve CHP’nin altı Ok’undan biri olan Devletçiliğin yeniden tanımlanması gerektiğini söyledi.

Bu sözler, 1960 sonlarında aydınlar arasında çokça tartışılan fakat artık nerdeyse unutulmuş olan Kemal Tahir’in Devlet Ana romanındaki tezini hatırlamamıza neden oldu. Tartışmanın ucu Karl Marks’ın 1850’lerde değindiği, fakat daha sonra üzerinde durmadığı  “Asya Tipi Üretim Tarzı”na kadar uzanıyor.

Marks’tan sonra iyice biçimlenen klasik anlayışa göre toplumlar ilkel, köleci, feodal, kapitalist toplum aşamalarından geçmiştir ve kaçınılmaz olarak Sosyalist topluma ulaşılacaktır. Asya Tipi Üretim Tarzı, Çin, Mezopotamya ve Osmanlı İmparatorluğunda uygulanan ve onu Japonya ve Avrupa feodalizminden ayıran bir üretim biçimidir.

İleri sürüldüğüne göre, Japonya ve Avrupafeodalizminde özel mülkiyet esas olduğu halde, Asya Tipi Üretim Tarzı’nda mülkiyet devlete aittir. Devlet, köylerde yaratılan artı ürüne el koyarak bunun bir kısmını kamu işlerine ve hizmetine harcamıştır. (Vikipedi)

Osmanlı ile Avrupa arasındaki bu mülkiyet farkının nedeni şudur: Mezopotamya, Çin gibi coğrafyalarda bireysel üretim yapmak zordur. Büyük akarsuların havzalarında sulu tarım yapabilmek için bireysel çaba yetmez. Bunun yerine nüfusun seferber edilmesi gerekir. Bunu da ancak devlet sağlayabilir.

ASYA TİPİ ÜRETİM TARZI VE DEVLET ANA

Bu tezigeliştirenlerin başında Prof. Sencer Divitçioğlu (1927-2014) geliyor. Kitapları arasında yer alan “Asya Üretim Tarzı ve Osmanlı Toplumu” bu konuyu ele alıyor. Marksist romancımız Kemal Tahir de onun önerisi üzerine 1967’de yayımlanan ve ertesi yıl TDK roman ödülüne değer görülen Devlet Ana romanında, konuya Osmanlı Devleti özelinde yer veriyor. Romana göre kuruluş döneminde Osmanlı Devleti her milliyete eşit davranıyor, halkı koruyor ve onlara iyilik yapıyor.Yani evlatları için didinip duran bir ana gibi davranıyor.

Kemal Tahir çok okunan ve sevilen bir romancı olduğu halde, devleti kutsallaştırdığı için bu teze dönemin solcularından çok, devlete her zaman kutsallık atfeden Osmanlıcılar ve milliyetçiler itibar ettiler. Solcular için ise o dönemi Yunus Emre şu dizeleriyle daha gerçekçi anlatıyordu: “Geçti beyler mürveti/ binmişler birer atı/ Yediği yoksul eti/ İçtiği kan olmuştur.”

Şüphesiz ki, Osmanlı Devleti, henüz sınıflaşmanın keskinleşmediği bir aşirettendoğmuştur. Dönemin bütün devletleri gibi zalimdir, kan emicidir. Onun Avrupa feodalizminden farkı, Avrupa’da yerel senyörler güçlüyken Osmanlı, merkezî bir feodalitedir. Anadolu’da beylikler dönemi sona erdikten sonra Osmanlı bu merkeziyetçilik giderek koyulaşmıştır. Eski devrin kalıntıları olarak Avrupa’da feodal beylerin şatoları her yerde görünürken, Osmanlılarda Beylikler dönemi sonrasında böyle eserler görülmez.Avrupa’da yaygın yerel yönetimler, bu yerel iktidarlar temeli üzerine kurulmuştur. Türkiye’de ise Rıdvan Akın’ın TBMM Devleti (1920-1923) adlı kitabında (İletişim Yayınları, 2001) yetkinlikle irdelediği gibi yerel yönetim anlayışı Sovyet Devrimi’nin de etkisiyle Kurtuluş Savaşı meclisinde planlanmış ve 1921 Anayasası’na da yazılmışken, Tek Parti döneminde bundan vazgeçilmiş, bölünme korkusuyla merkezin gücünü artırma yoluna gidilmiştir.

DEVLETÇİLİK İLKESİNİ GÖZDEN GEÇİRMEK

Kılıçtaroğlu’nun, CHP’nin altı okundan biri olan Devletçiliği yeniden yorumlama ve ona “sosyal devlet” biçimi kazandırma niyeti yerindedir. Çünkü Türkiye’de devletçilik, halkı korumanın ve onu kucaklamanın değil, devlet eliyle bir sınıfın zengin edilmesinin adıdır. CHP, şu kadar zamandan beri, bu izlenimi silememiştir. CHP Genel başkanı ve kadrolarının bir kısmı bunun farkındadır.

Konu artık “Asya ÜretimTarzı”nın temellendiği, büyük sulama alanlarının küçük mülkiyetle sulanamadığı ve devletin bundan doğduğu tartışması üzerinden yürütülemez. “Ceberrut devlet”ten “sosyal devlet”e dönülmesi, bugünün de temel ihtiyaçlarındandır. Devleti kutsallaştırarak, devletçilikten burjuvazi için güç toplayanlar, devletten geçinenler ve devletçilik yoluyla yüklerini tutanların devri sona ermelidir.

Marksist tanıma göre devlet, “hâkim sınıfların halk üzerindeki baskı aracı”dır. Bu tanım, bugün de geçerlidir. “Ceberrut Devlet”le “Kerim Devlet” arasındakifark, bu baskının derecesi kadardır. “Ağalık vermekle olur” atasözünün de özlü biçimde anlattığı gibi “veren” ağaların ağalığı ortadan kalkmaz. Hatta ağanın iktidar süresini uzatır. “Sosyal devlet”, bu ağalara benzer.

Yazar Sayfası: Yazarın Köşesi: / Tarih: 24.7.2020 00:00:00 / Okunma = 17163

Yazarın Diğer Yazıları

Yerli ve milli ejército (6)
Yunanistan’ın Hayal Dünyasına Geri Dönüşü (16)
YANGINDA ÇAY DAĞITARAK TESELLİ VERMEK! (24)
Saman bulamayan uçak bulabilir mı? (21)
Kıbrıs’lı Türklere Pasaport Tehdidi (116)
Küçük Kaymaklı ve Maraş (205)
Sedat Peker Tuzağı (393)
28 Şubat Davasında Verilen Karar Sürpriz Mi?! (367)
Kutsallığını Kaybeden Devlet Parçalanmaya Mahkûmdur (462)
Kuraklık (435)
MKE (423)
1922’DE ANKARA’NIN ELÇİLİK KURULU AFGANİSTAN’DA NASIL KARŞILANDI? (540)
AFGANİSTAN’DA EMPERYALİZMİN BEKÇİLİĞİ (589)
Hep yazmak olmaz, bazen okumak lazım (608)
Saadet Partisi Seçime Gireceğini Sanıyor… (912)
Bir kadirşinaslık örneği ! (1381)
Siyaset salyası (908)
Denenmiş denenmez (1021)
EŞKİYA (1084)
TAHTEREVALLİ (1477)
Sedat Peker Neden Yakalanamaz, Nerede Olabilir? (1713)
Sedat Peker niye bu kadar çok izleniyor? (1517)
MİLLETLER TESLİM OLMAZ (1666)
Pandeminin Kutusu (1680)
Cübbeli Amirali Kim Koruyor? (2028)
Arife (1586)
Güzel Günler Görecek miyiz? (2317)
Ramazanı siyasete alet etmeye kalktılar, ramazanda içki satış rekoru kırdılar! (2164)
Al sana soykırım (3) (2201)
Al sana soykırım (2) (2336)
Al sana soykırım (2512)
Sözde Ermeni Soykırımının Var Olmayan Toplu Mezarları (2865)
Bari Bir “Müzik Notası” Verseydiniz!.. (2545)
Ar damarı (2593)
DEMOKRASİYE DARBE! (2973)
Darbeler bitti paranoyası kaldı yadigar! (3170)
Çöküş Döngüsü: Yolsuzluk, Yoksulluk, Yoksunluk (3219)
Üç Kuvvet Komutanına Peşin Ceza… Bu Ne Acele?.. Bu Ne Vefasızlık?.. (2998)
Uzaktan çalışmanın görünmez esasları (3078)
Şeytan Taburu (3036)
SİYASETİN AKLI BAŞINDAN GİTMİŞ! (3179)
PUDRA ŞEKERİ… (3608)
Üretime Katkısı Olmayan Meslekler (5595)
Tekkedeki Apoletli Amiralin Hikâyesi!.. (3732)
ATEİST, DEİST, SOSYALİST… (3691)
Montrö (3615)
Gezi Parkı... (3961)
NEREDEN İNCELDİYSE… (4167)
Sürü (4404)
Biden’a Bir “Ucu Yanık Mektup” Daha!.. (4442)
MEHMET’İN TARİHSEL YANILGISI (4542)
Fosforlu Cevriye (4318)
KADIN ERKEKTEN ÜSTÜNDÜR! (4915)
Türkiye Satılığa Çıkıyor (5465)
İdlib’de 34 Şehit… Putin… Ve “Barbarlık”… (6689)
Kıbrıs Sorununa Hindistan-Pakistan Çözümü (6438)
Atatürk’ün Emanetleri Arasında CHP’nin Yeri (7560)
İskilipli Atıf’a rahmet okuyanlar İskilipli Atıf’ın bildirisini de okusun! (9159)
18 Yıllık İktidar İcraatı (8919)
Muammer Aksoy ve Tüm Devrim Şehitleri Anısına (10256)
Ayçiçeği (9315)
Ülkenin İçi Boşaltılıyor… (10843)
TÜRKİYE’DE FAŞİZMİN AYAK SESLERİ (11259)
Beşparmak Dağları'ndaki Bayrağımız (11153)
PUL PUL YILDIZLI SANCAK… (15961)
2021 ve Sonrasında Açlıktan Ölen Sayısı Virüsten Ölen Sayısını Geçecek (17751)
AÇLIĞA MAHKÛM EDEN ASGARİ ÜCRET VE EMEKÇİ CENNETİ (17775)
Aşı olanı mı, olmayalım mı? (17318)
2020, Salgında Ruh Sağlığım Dr. Kitap’a Emanet (23512)
Redneck (16221)
TRUMP BAŞARSAYDI… (20348)
Türkiye nin Doğu Akdeniz politikası ve KKTC (22443)
Ülkemizin Düze Çıkması İçin 2021 Yılında Yapılması Gerekenler (21856)
KUMSAL KATLİAMI NASIL OLDU (25398)
ÜLKEMİZDEKİ YENİ CEPHELEŞME ve DEVRİMCİLERİN BARIŞ PROGRAMI (22510)
Yobazın tehtidi (22455)
YAĞMUR DUASI: CEHALET İKTİDARDA (19408)
Neye Kriz Diyoruz, Neye Demiyoruz? (23385)
Tank Palet... (23825)
Türkiye Kornovirüs’ü ve Diğer Bulaşıcı Hastalıkları Yenebilir mi? (21904)
TÜRK’ÜN İTİ ŞEHRE İNİNCE… (24091)
Gargara (21948)
İrini Operasyonu Sorumlularına Türkiye Tutuklama Emri Çıkartmalı (25751)
ZORAKİ DEMOKRAT! (18195)
AB (19194)
Erdoğan Reformları Yapabilir mi? (19539)
Camiler Halka Devredilmeli (19732)
Meslek hayatımın en büyük onurunu ilk kez açıklıyorum (21421)
İnsanlık Destani (21454)
Ülkenin en cahili bile doların kaç TL olacağını biliyor. (21156)
CUMHURİYETİ DEMOKRASİ İLE TAÇLANDIRMAK (25267)
Fransa (20305)
Karen Fogg’un çocukları devrede! (30036)
Kimsin sen... (19507)
E-Taşeronluk Sistemi ve CHP Zihniyetinin Mücadele Çabaları (22172)
TÜRKİYE AYDINLANMANIN NERESİNDE? (22682)
Anayasa var mı ki, mahkemesi olsun? (20182)
Maraş’ta tabular yıkılıyor (22737)
Entarili hekim (18152)
Mary (17466)