LAİKLİK: SEN SAĞ BEN SELAMET

Laiklik, ülkemizin yıllardır tartıştığı konuların başında geliyor. Bunun güncel nedeni, özellikle bugünkü iktidarın devlet işleriyle din işlerini birbirine karıştırması, toplumu muhafazakârlaştırmak için devletin bütün olanaklarını kullanmasıdır.

 

Türkiye’nin bir laiklik sorunu gerçekten vardır. Yapılacak şey, laiklikten sapmayı amaçlayan her uygulamaya karşı anında ve çekinmeden karşı çıkmak, daha uzun vadede de laik bir iktidarı yani halkı başa geçirmektir.

Bunu yaparken bazı kavramları yerli yerine oturtmak da zorunludur.

Her şeyden önce kabul edilmelidir ki laikliğin en güçlü koruyucusu halktır.  Dünyanın hangi milliyet, din ve mezhebinden olursa olsun bütün halklar laiktirler. Bu Orta çağ’da da böyleydi, günümüzde de böyledir. Halk kitleleri, günlük yaşamlarını sağlayabilmek için doğada ve işyerlerinde didinip dururlar.

 

Laik olmayan ise bir kısım dinci organizasyonlardır. En göze çarpan örneklerden birini verelim: Afganistan halkı laiktir. Laik olmayan devleti ele geçirmiş olan bir medreseli “Taliban” grubudur. IŞİD gibi Ortadoğu’da cirit atan dinci örgütler de laikliğe düşmandır. Yoksa İran ve Arap toplumları değil.

Devlet ve halk ayrı ayrı kavramlardır. Devleti ellerinde tutanlar dinci olunca halk da dinci olmaz. Bunun bizim toplumumuz tarafından bilinebilecek örnekleri Selçuklu ve Osmanlı toplumu ve devletidir. Bu iki devlet de bir yandan dünyevi törelere göre uygulamaya yaparken, bazı konularda da dini referans olarak alıyorlardı. Din onların anlayışında kendi iktidarlarını ayakta tutmaya yarayan bir araçtı.

 

Bir bireyin bir yaratıcıya inanması ve dâhil olduğu dinin ritüellerini yerini getirmesi onun laikliğe karşı olduğunu göstermez. Yeter ki, devlet işlerinin de dinî emirlere göre yürütülmesini istemiş olsun. Halkların ve bu arada Türkiye halkının böyle bir talebi olmamıştır ve bugün de yoktur. Onlar zaten devletin kendi örgütleri olmadığını ve kendi çıkarlarına göre örgütlenmediğini bilirler, en azından sezerler. Üstelik, geldiğimiz noktadan sonra Şeriat kurallarının devlet hayatında kullanılması halk kitlelerinin çıkarlarına aykırıdır.

 Günümüzde cariyeliği, çok kadınla evliliği, mirastan erkeklerin iki, kadınların tek pay almasını kabul eder? Kim fethedilen toprakların bazı kişiler arasında paylaşılmasını, fethedilen halkın malının, kadınlarının helal olduğunu mantığına sığdırabilir.

 

Bazıları, burjuva aydınlanması ve laiklik kavramlarının aynı olduğunu, bilgisiz insanların laik olmadığını savunuyorlar. Burjuva aydınlanmasından geçmiş bir toplum laiklikle yönetilmeyi ister. Sosyalist aydınlanmadan geçmiş bir toplum ise hem laikliği, hem halk egemenliğini savunur. Fakat öğrenim görmemiş, okuma yazma bile bilmeyen, bir de dindar olan insanların laik olamayacağını söylemek doru değildir. Ölçü devletin din esasına göre örgütlenip hüküm yürütmesini isteyip istememekte düğümleniyor. 

“Müslüman laik olamaz, laik de Müslüman olamaz” sözüne yıllar önce bu nedenlerle karşı çıkmıştım. “Şeriatçı” denilebilecek olanların dışında hemen bütün Müslümanlar laiktir. Onların din konusunda devletten isteyebileceği şey, devletin dinlerine müdahale etmemesidir.

Türkiye Cumhuriyeti’nin anayasasında devletin laik olduğu hükmü vardır. Ancak daha baştan beri buna aykırı uygulamalar da devam etti. Devletin içinde din işlerine bakacak bir başkanlığın bulunması, kentlerdeki camilerde imamların maaşlarını devletin ödemesi laikliğe aykırıdır. Yıllarca (Cumhuriyetin kuruluş yıllarında da) halk kendi camisini kendisi yapıyor, imamlar da bu görevi gönüllü olarak yerine getiriyordu. İmam olabilmek için namaz kıldırmasını bilmek yeterlidir.

 

Eskiden ve şimdi daha çok olmak üzre okullarda din derslerinin bulunması da laikliğe aykırıdır. Devlet televizyonlarının dini yayınlar yapması da.

Cumhuriyet, Sünni İslam’ı zımnen devlet dini yapmış ve onu denetim altına almıştı. Böylece cemaatlerin büyüyüp yaygınlaşmasının önüne geçmek istemiştir. Geldiğimiz noktada bunun başarılamadığı görüldü. Cemaatler hem kendi örgütlerini ve çalışmalarını genişlettiler hem de devleti denetimleri altına aldılar. Türkiye Cumhuriyeti eğer hâlâ resmen bir din devleti olamamışsa bunu halkın direncine borçluyuz. Bu halk kavramının içinde yalnız Aleviler veya dindar olmayan nüfus değil, geniş bir Müslüman nüfus da vardır.

Uzlaşmayı nerede sağlayabiliriz?

Bu konuda devletle halk arasında bir uzlaşma şarttır ve sorunun altından ancak bu yolla çıkabiliriz. Devlet, hiçbir dinin devleti değildir. O vatandaşların dünya işleriyle uğraşacaktır. Her klasik devlette olduğu gibi vergi alacak ve bütçenin dağıtımıyla ilgilenecektir. Vatandaşları askere alacaktır. İç güvenliği sağlayacak, okullar açacak, bayındırlık işleriyle uğraşacak, Asayişi ilgilendirmediği sürece yurttaşların din işlerine karışmayacaktır.

Vatandaşlar da hiçbir biçimde devletten dinle ilgili bir talepte bulunmayacaklardır. İmamların ve camilerin giderlerini Alevilerin Cem Evleri için yıllarca yaptığı gibi isteyen yurttaşlar karşılayacaktır. Herkes istediği dini seçebilecek ve çocuklarına bu dinin kurallarını öğretebilecektir. Dolayısıyla okullarda zorunlu veya seçmeli din derslerine gerek kalmayacaktır. Okullarda ancak bilim ve teknik okutulabilir ve bunlar çağdaş bilim esaslarına aykırı olamaz. Dinî bayram günlerinin tatil olması, halkın çoğunluğunun bayramlaşma geleneğini devam ettirmesinden ötürü sayılacaktır.

 

Dilimize Fransızcadan girmiş Laik sözcüğü zaten ruhban olmayan halk demektir. Fransız İhtilali, kilisenin egemenliğine son vererek burjuvazinin iktidarını sağladı ve laikliği bir devlet sitemi olarak kabul etti. (O dönemde burjuvazi de halktan sayılıyordu.) Bugün de laiklikten anlamamız gereken budur. Yani bir halk iktidarının devlet sistemi.

 

Din-devlet işleri kökünden ayrılırsa buna herkesin razı olması gerekir. Buna yalnız, devletten nemalanan bir ruhban sınıfının ve dini politik bir araç olarak kullanmak isteyen politika bezirgânları karşı çıkacaktır. Onların direnişi de ancak bu sağlam ilke ile boşa çıkılabilir.

Sonra sen sağ ben selamet.

Yarın 4 Eylül. Sivas Kongresinin yıldönümü.  Bu tarihî olaya bir de bu gözle bakalım. Bu kongre din işleri için mi toplanmıştı, dünya işleri için mi? Alınan kararlar içinde din kurallarının uygulanmasını isteyen tek bir madde var mıdır? Erzurum Kongresi ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılışı gibi. (4 Eylül 2023)

zekisarihan.com

Yazar Sayfası: Yazarın Köşesi: / Tarih: 10.09.2023 19:30:33 / Okunma = 67225

Yazarın Diğer Yazıları

AB Kıbrıs Müzakerelerinin neresinde? (130)
Türkiye’nin Öteki Yüzü (1382)
İlginç bir sosyal demokrasi dersi! (1232)
İsrail Türkiye Sınırına Yanaşır mı? (5877)
Sıra kimde? (8444)
İsrail Güç Zehirlenmesine mi Girdi? (6399)
Coni niye Kıbrıs’ta? (6812)
Erdoğan Bizim Köyde Hiç Kaybetmez. (8370)
Mağusa’yı Mağusa’lılardan Dinleyin (7567)
Netflix eğlence platformu mu, propaganda aracı mı? (7645)
Niyet başka akıbet başka! (8468)
İsrail Fikir mi Değiştiriyor? (10336)
Amigdala! (7559)
AB Elçiliklerini Neden Kapatıyor? (11936)
“Müşteri Puşttur” Felsefesi (21167)
Kumpaslar Sadece Bir Avuç Polis, Savcı ve Hakimin İşi miydi?! (18697)
AB mi, Türkiye mi? (12492)
Bir İktidar Bu Kadar mı Basiretsiz Olur! (20614)
TOP PEŞİNDE KOŞANLARA İNAT (19698)
O Akçeyi Her Babayiğit Taşıyamaz! (42818)
Orgeneral A.Ç. Menzil Tarikatından mı?! (49078)
İnsan Hakları Konseyi Seçimi (53763)
Daha Ne Verelim Emperyalist Abilere?! (40074)
SAYILARLA SİYASET ARENAMIZ-2 (38615)
Avrupa Birliği Değişime Gebe (40257)
Rumlara Güven Duymak (41401)
Asıl Müdahale Bundan Sonra (45206)
Otur Oturduğun Yerde! (43101)
Bölgesel Dengeler Hızla Değişiyor (47446)
Kelaynaklar (56333)
Kıbrıs’ın Sahibi Biziz (48925)
Farz Edelim ki Erdoğan gerçekten aday olmayacak, ne değişir? (49801)
Türkiye mi AB’ye, AB mi Türkiye’ye muhtaç? (59715)
Cahilliğin Özendirilmesinin Sonucu... AKP Kazdığı kuyuya Düştü! (51196)
ABD ve İsrail’in Çöküş Süreci mi Başlıyor (55137)
31 Mart Uçurumdaki Son Daldı!.. (54501)
SAYILARLA SİYASET ARENAMIZ-1; partiler, yöneticiler, delegeler, üyeler, seçimler, Seçmenler ve sandık görevlileri ... ve müteahhitler (59666)
KANUNSUZ CEZA: LİNÇ (60231)
Ekonomik Öngörülerin Çöktüğü Bir Dönem! (53904)
Türkçe Niye Yok ? (52426)
Doğu Akdeniz’de Temelden Değişiklikler (51838)
HANEDAN DÜĞÜNÜ… (54535)
Doğru mu, Yalan mı? (51341)
Evrim, Karşı Evrim, Devrim, Karşı Devrim… (57576)
Yanlış Strateji, Yanlış Başlangıç (59815)
Müzakerelerin İçeriği Değişir mi? (55755)
Teğmenlerin İhracında En Çok Buna Şaşırdım (56220)
CUMHURBAŞKANI… (60954)
Batı, Kıbrıs Müzakerelerini Neden Başlatmak İstiyor? (64391)
Devlete Küsmek! (53279)
Seçimden Sonrası Tufan!.. (57354)
Soğuk Savaş Kızışıyor (55284)
Askeri Sınavlarda Neler Olmuş Neler!.. (59885)
Küresel Güç Değişikliği Başladı (55508)
Nüfusun artmasından medet ummak! (62731)
Dost musunuz Düşman mı? (58382)
Sahte Politikaların Efendileri! (59937)
AB-Türkiye İlişkilerinde Yeni Aşama (58829)
“Agapite Tayyip”… (61578)
Özeleştiri Zamanı Geldi (57903)
Nüfusun artmasından medet ummak! (60873)
Dünyada hoş bir seda bırakıp giden babam Prof. Dr. Hakkı Atun (72576)
AB’nin Çirkin Tarafgirliği (61540)
İsrail Mallarının Boykotu Zırvası… (60621)
Son Tecavüz!.. (59293)
Doğu Akdeniz’i Asla Kaybedemeyiz (64022)
100 YILLIK CUMHURİYET’TE SINIF MÜCADELELERİ (62322)
Filistin Nere, İsrail Nere! (59518)
Filistinliler ve Kıbrıs Türkleri (71890)
“N’oldu İslamcı, Raks Ediyırdın!” (69407)
Terör Örgütleri Niye Kuruldu (63122)
“Lütfen” Terör Örgütleriyle İlişkinizi Keser misiniz?! (68171)
Beklentiler Boşa Çıktı (59620)
Bu Kış Çok İnsan Ölecek! (56963)
Yanlış gündemli CHP kongreleri üzerine (64220)
Rumlar Niçin Müzakerelere Geri Dönüş İstiyor-1 (66543)
Beni %48 listesinden düş Bay Kemal! (58807)
Menendez’in Türk Düşmanlığının sebebi ne? (77345)
Kılıçdaroğlu’nun kaybettiği itibar (65203)
BM kimi koruyor? (66969)
Hayaller Türkiye Yüzyılı… Gerçekler Ruanda!.. (71556)
ATATÜRK VE ERMENİLER (78219)
Kıbrıs’ta Taraflı Görev Yapan BM barış Gücü (81420)
Afrika’ya Uyandırma Desteği (79672)
Başbakan Erdoğan’ı “Yakmayı” Düşünürken!.. (88631)
CHP, AKP’den Tüm Kötü Zihniyeti Emanet Aldı (77435)
Türkiye’nin Kıbrıs ve AB Stratejisi (79952)
İktidarın çıkmaz yolu (77331)
Türkiye’nin Ortadoğu Açılımı (72917)
Türkiye - NATO Toplantısının Perde Arkası (78568)
Bu Kadarını Lord Curzon Bile Hayal Etmemiştir!.. (95561)
Bâis-i şekvâ bize hüzn-i umûmîdir Kemâaaaaal! (N.Kemal) (114867)
Kahrolası İyimserler! (73192)
AB Sorunun Farkında (97605)
Darbeci General: “15 Temmuz İçin Sus Emri Verildi”!.. (104798)
Türkiye'yi Dışlama Senaryosu mu? (79472)
En çok sevilen kişilikten, en çok nefret edilen bir kişiliğe doğru son hızla gidiyorsun Kılıçdaroğlu! (96700)
Kemal Kılıçdaroğlu CHP başından gitmediği sürece benim için CHP bitmiştir, oy vermem. Neden mi? (83598)
AB’deki Yeni Oyun (80874)
CHP’de yalapşap kongreler çözüm getiremez ! (124697)