Atatürk, Dogmalar ve Dogmatizm

Önyargıları yok etmek atom çekirdeğini parçalamaktan daha zordur. ALBERT EINSTEIN

          Felsefe ansiklopedilerinde DOGMATİZM veya DOGMACILIK şöyle tarif ediliyor. Felsefe ve bilim de zaman ve mekanın özel şartlarını yani gerçeğin somutluğu ilkesini dikkate almadan, değişmez kavram ve formüllere dayanan bir düşünce tarzını belirten bir terim. Veya " öne sürülen öğreti ve ilkeleri eleştirmeden doğru olarak benimseyen ve benimsediği varsayımlardan katı bir yötemle önermeler türeten felsefe anlayışı. Karşıtı kuşkuculuk. Doğruluğu sınanmadan benimsenen ve bir öğretinin ya da ideolojinin temeli yapılan sav veya savlara dogma deniyor. Bus savlara körü körüne inanan ve yaşam felesefesini bu savlar üzerine bina eden kişiilere dogmatik diyoruz. Dogma, dogmatizm, dogmatik kavramları batı kökenli kavramlardır. Doğu – İslam düşünce sisteminde bunların karşılı nass, nassiye, nassi kavramlarıdır. Dogmatikler doğru belledikleri bir formulu, anlayısı, ideooljiyi, siyaseti, tek sözcükle ifade edersek yaklaşımı, bu yaklaşımın hangi tarihte ve hangi coğrafyada, hangi maddi – gayrı maddi koşullarda ortaya çıktıklarını irdelemeden, sorgulamadan her tarihte ve her coğrafyada uygulamaya kalkarlar.

Dogmatizmin en yaygın olduğu alan şüphesiz dinlerdir, dinsel düşünce sistemleridir. Özellikle vahiye dayalı semavi dinlerdir. Vahiy yoluyla iletilen tanrı kelamı veya peygamberlerin söz ve davranışları, bu düşünce sistemlerinin dogma ları, nass larıdır. Dindarlar bunu saklamazar da. O dogmaları ( nass ları ) imanın temelleri olarak kabul ederler. Batı Dünyası Aydınlanam Devrimi ile bu tür din kaynaklı dogmatizmi aşmıştır. İslam Dünyası ne yazık ki bu eşiği aşamamıştır. Bugün içinde bulunduğu, cehaletin, geriliğin, zayıflığın, sefaletin temelinde bu aydınlanma eşiğini aşamaması yatmaktadır.
Dogmatizm sadece din kaynaklı inanç ve düşünce akımlarına özgü bir yanılgı değildir. Seküler nitelikli politik ve felsefi akımlar içinde de çok sık görülen bir yanılgıdır. Hatta zaman zaman en gelişmiş ülkelerde milyonların sapkın dogmaların peşinde kendilerini ve dünyayı kana bulamalarına , zorbalıklara dünyamız yakın tarihte tanık oldu. Dünyanın bilim, düşünce ve sanat yaşamına büyük katkıları olmuş bir Alman ulusunun sapkın nazi ideolojisinin dogmalarının peşinde çılgınca sürüklenişi örneklerden biridir. Aynı şekilde insanlığın geliştirdiği en ileri bir politik – felsefi düşünce sistemi olan bilimsel sosyalizimin Stalin Rusyasında, günümüz Kuzey Kore sindeki insanlık dışıi uygulamaların kökeninde dogmatik saplantılar vardır.

İnsanlar, büyük ve saygın siyaset önderlerinin, politik – felsefi düşünce, ideoloji veya doktrin kurucularının eserlerini, söz ve davaranışlarını dogmalaştırmaya eğilimlidirler. Bu hem kolay bir yoldur, fazla zihin yormadan düşünceler üretir, planlar, programlar yaparsınız, kendi haklılığınızı kanıtlamak için saygın tarihi kişiliklerin söz ve davranışalarından kolayca kanıtlar bulursunuz. Düşüncelerinize, plan ve programlarınıza hazır taraftarlar bulursunuz. Alışılmış düşüncelere, önyargılara ters düşünceler ileri sürerseniz taraftarlarınız azalır, karşıtlarınız çoğalır, rüzgara karşı yelken kullanmak, akıntıya karşı kürek çekmek zorunda kalırsınız.

Tarihin en uzun süreli dogmalaştırılan düşünce adamı şüphesiz Aristo dur. Karl Marx, Lenin, Mao vbg düşünce ve siyaset önderlerinin hepsi şu veya bu ölçüde dogmalaştırılmışlardır. Ülkemizin milli önderi Atatürkümüz de her büyük ve saygın siyaset önderi, devlet kurucusu gib, Dogmalaştırılma taehlikesine maruzdur. Atatürkçülük veya Kemalizm adı üzerinden dogmatik tezler, programlar, palanlar, üretilmektedir. Bunları teker teker ele almak bir makalenin boyutlarını aşan bir çalışma gerektirir. O nedenle bu yazımızda bizzat Atatürk ün dogmalar ve dogmatizm hakkındaki düşüncelerini açıklayan iki örneği okuyucu ile paylaşmakla yetineceğim.

Birinci örnek, YAKUP KADRİ KARAOSMANOĞLU NDAN BİR ANI:

GÜNÜNÜ TAM anımsamıyorum, on beş yıldan fazla geçmiş olacak. Türk Tarih Kurumunun salonunda Atatürk Enstitüsü nün açılışı dolayısıyla değerli bilgin, tarihçi ve yazarlardan bir grup konuşuyordu.
Sıra rahmetli Yakup Kadri Karaosmanoğlu na geldi. Titrek sesiyle ,
" Arkadaşlar " dedi " Bir gün Atatürk Falih Rıfkı Atay ile beni çağırdı. Elinde Halk Partisi Tüzüğü nün yeni hazırlanmış bir şekli vardı. Çocuklar, dedi O bize böyle hitap ederdi, alın bunu şöyle güzelce bir okuyun, sonra da çekinmeden bana fikirlerinizi söyleyin.
Tüzük taslağını iyice okuduktan sonra Falih ile beraber karşısına çıktık.
E , çocuklar dedi nasıl buldunuz ?
Paşam çok güzel bulduk , yalnız bir eksiği var, bir rengi, bir öğretisi ( akidesi, ideolojisi ) yok dedik.
İşte o vakit Atatürk olduğu yerde şöyle bir doğruldu, ve sert bir sesle,
" Çocuklar dedi, bu memleketin şimdiye kadar başına ne kadar bela gelmişse, hepsi dogmalardan gelmiştir. Bırakın bu böyle uygulansın. Bizden sonra gelecekler daha iyi bir şey bulurlarsa bizimkisini değiştirirler. "
Yakup Kadri sözü şöyle bitirdi:
" Aman arkadaşlar, sakın Atatürk ü de bir dogma yapmayalım. Bu , onun en çok nefret ettiği şeydi."
AKTARAN : NÜVİT OSMAY / İNSAN MÜHENDİSLİĞİ, ALFA Yayınları 17.baskı. Sayfa-445
( İlk Baskı: 1968 )

İkinci örnek : Haftalık Cumhuriyet Bilim Teknik Dergisinin her sayısında tekrarlanan Atatürk
sözü:
MANEVİ MİRASIM BİLİM VE AKILDIR.
" Ben , manevi miras olarak hiçbir ayet, hiçbir dogma , hiçbir kalıplaşmış kural bırakmıyorum. Benim manevi mirasım bilim ve akıldır. .. Zaman süratle ilerliyor, milletlerin , toplumların , kişilerin mutluluk ve mutsuzluk anlayışları bile değişiyor.. Böyle bir dünyada, asla değişmeyecek hükümler getirdiğini iddia etmek, aklın ve bilimin gelişimini inkar etmek olur... Benim Türk Milleti için yapmak istediklerim ve başarmmaya çalıştıklarım ortadadır. Benden sonra beni benimsemek isteyenler, bu temel eksen üzerinde akıl ve bilimin rehberliğini kabul ederlerse, manevi mirasçılarım olurlar....
Mustafa Kemal "
Dogmatizm sadece inanç, düşünce kurucuları veya siyaset önderi kişiliklerin dogmalaştırılmaları ile sınırlı değildir. Medeniyetler, uluslar, bölgeler, hatta sosyal sınıflar , meslek grupları arasında bile kendine has dogmalaştırmalar, dogmatizmler üretilmektedir. Örneğin Bati merkezci Üstün beyaz adamın yanılmazlığı, Batı Kültürünün Doğu tıoplumlarına önyargılı yaklaşımı Oryantalizm, herhangbir etnik topluluğa genel olarak atfedilen pozitif veya negatif önyargılar anlamında etnosentirizm ( etnik merkezcilik ) vs. gibi. Örneğin 1962 de 21 Mayıs harbiyelilerin bir sloganı vardı, " Harbiyeli aldanmaz " Bu da benzer bir örnektir.

Takipçileri tarafından dogmalaştırılan düşünce ve siyaset önderleri yaşadıkları dönemin dogmatizmlerini aştıkları için büyük insan oldular. Başarılarının temelinde geçmişin dogmalarını, önyargılarını sorgulayarak yeni düşünceler, yeni yaklaşımlar geliştimeleri vardır. Ayrıca dogmatizm FANATİZM, SEKTERİZM, ŞÖVENİZİM gibi uluslara ve insanlığa birçok acılar yaşatan hastalıklı siyasi akımların düşünsel temelidir aynı zamanda. Bu sütunlarda dogmatizmi tartışmaya devam edeceğiz. Okuyucularımızdan da katkı ve eleştirilerini bekliyoruz. Sözümüzü Yakup Kadri Karaosmanoğlu nun yukarda andığımız sözü ile bitirelim : " Aman arkadaşlar, sakın Atatürk ü de bir dogma yapmayalım. Bu , onun en çok nefret ettiği şeydi."

 

Yazar Sayfası: Yazarın Köşesi: / Tarih: 1.04.2016 00:00:00 / Okunma = 16843

Yazarın Diğer Yazıları

Türkiye teknoloji trenini kaçırdı (720)
AB Kıbrıs Müzakerelerinin neresinde? (1477)
Türkiye’nin Öteki Yüzü (2652)
İlginç bir sosyal demokrasi dersi! (1763)
İsrail Türkiye Sınırına Yanaşır mı? (8091)
Sıra kimde? (10744)
İsrail Güç Zehirlenmesine mi Girdi? (7999)
Coni niye Kıbrıs’ta? (7936)
Erdoğan Bizim Köyde Hiç Kaybetmez. (10163)
Mağusa’yı Mağusa’lılardan Dinleyin (8670)
Netflix eğlence platformu mu, propaganda aracı mı? (8536)
Niyet başka akıbet başka! (9303)
İsrail Fikir mi Değiştiriyor? (11398)
Amigdala! (8354)
AB Elçiliklerini Neden Kapatıyor? (12932)
“Müşteri Puşttur” Felsefesi (22949)
Kumpaslar Sadece Bir Avuç Polis, Savcı ve Hakimin İşi miydi?! (21047)
AB mi, Türkiye mi? (13447)
Bir İktidar Bu Kadar mı Basiretsiz Olur! (21956)
TOP PEŞİNDE KOŞANLARA İNAT (21606)
O Akçeyi Her Babayiğit Taşıyamaz! (44520)
Orgeneral A.Ç. Menzil Tarikatından mı?! (51926)
İnsan Hakları Konseyi Seçimi (55569)
Daha Ne Verelim Emperyalist Abilere?! (41963)
SAYILARLA SİYASET ARENAMIZ-2 (40211)
Avrupa Birliği Değişime Gebe (41717)
Rumlara Güven Duymak (42873)
Asıl Müdahale Bundan Sonra (46750)
Otur Oturduğun Yerde! (44596)
Bölgesel Dengeler Hızla Değişiyor (49001)
Kelaynaklar (58107)
Kıbrıs’ın Sahibi Biziz (50393)
Farz Edelim ki Erdoğan gerçekten aday olmayacak, ne değişir? (51280)
Türkiye mi AB’ye, AB mi Türkiye’ye muhtaç? (61461)
Cahilliğin Özendirilmesinin Sonucu... AKP Kazdığı kuyuya Düştü! (52923)
ABD ve İsrail’in Çöküş Süreci mi Başlıyor (56879)
31 Mart Uçurumdaki Son Daldı!.. (56066)
SAYILARLA SİYASET ARENAMIZ-1; partiler, yöneticiler, delegeler, üyeler, seçimler, Seçmenler ve sandık görevlileri ... ve müteahhitler (61261)
KANUNSUZ CEZA: LİNÇ (62628)
Ekonomik Öngörülerin Çöktüğü Bir Dönem! (55425)
Türkçe Niye Yok ? (54221)
Doğu Akdeniz’de Temelden Değişiklikler (53296)
HANEDAN DÜĞÜNÜ… (56256)
Doğru mu, Yalan mı? (52811)
Evrim, Karşı Evrim, Devrim, Karşı Devrim… (59074)
Yanlış Strateji, Yanlış Başlangıç (61521)
Müzakerelerin İçeriği Değişir mi? (57356)
Teğmenlerin İhracında En Çok Buna Şaşırdım (57847)
CUMHURBAŞKANI… (62825)
Batı, Kıbrıs Müzakerelerini Neden Başlatmak İstiyor? (66963)
Devlete Küsmek! (54852)
Seçimden Sonrası Tufan!.. (59127)
Soğuk Savaş Kızışıyor (56821)
Askeri Sınavlarda Neler Olmuş Neler!.. (62036)
Küresel Güç Değişikliği Başladı (57286)
Nüfusun artmasından medet ummak! (64271)
Dost musunuz Düşman mı? (59899)
Sahte Politikaların Efendileri! (61558)
AB-Türkiye İlişkilerinde Yeni Aşama (60868)
“Agapite Tayyip”… (63249)
Özeleştiri Zamanı Geldi (59506)
Nüfusun artmasından medet ummak! (62487)
Dünyada hoş bir seda bırakıp giden babam Prof. Dr. Hakkı Atun (74563)
AB’nin Çirkin Tarafgirliği (63171)
İsrail Mallarının Boykotu Zırvası… (62370)
Son Tecavüz!.. (61071)
Doğu Akdeniz’i Asla Kaybedemeyiz (65637)
100 YILLIK CUMHURİYET’TE SINIF MÜCADELELERİ (63956)
Filistin Nere, İsrail Nere! (61139)
Filistinliler ve Kıbrıs Türkleri (73778)
“N’oldu İslamcı, Raks Ediyırdın!” (71070)
Terör Örgütleri Niye Kuruldu (64813)
“Lütfen” Terör Örgütleriyle İlişkinizi Keser misiniz?! (70058)
Beklentiler Boşa Çıktı (61223)
Bu Kış Çok İnsan Ölecek! (58431)
Yanlış gündemli CHP kongreleri üzerine (65812)
LAİKLİK: SEN SAĞ BEN SELAMET (68754)
Rumlar Niçin Müzakerelere Geri Dönüş İstiyor-1 (68209)
Beni %48 listesinden düş Bay Kemal! (60304)
Menendez’in Türk Düşmanlığının sebebi ne? (79176)
Kılıçdaroğlu’nun kaybettiği itibar (66835)
BM kimi koruyor? (68639)
Hayaller Türkiye Yüzyılı… Gerçekler Ruanda!.. (73195)
ATATÜRK VE ERMENİLER (80058)
Kıbrıs’ta Taraflı Görev Yapan BM barış Gücü (83944)
Afrika’ya Uyandırma Desteği (81515)
Başbakan Erdoğan’ı “Yakmayı” Düşünürken!.. (90695)
CHP, AKP’den Tüm Kötü Zihniyeti Emanet Aldı (79133)
Türkiye’nin Kıbrıs ve AB Stratejisi (81860)
İktidarın çıkmaz yolu (79102)
Türkiye’nin Ortadoğu Açılımı (74494)
Türkiye - NATO Toplantısının Perde Arkası (80240)
Bu Kadarını Lord Curzon Bile Hayal Etmemiştir!.. (97513)
Bâis-i şekvâ bize hüzn-i umûmîdir Kemâaaaaal! (N.Kemal) (116867)
Kahrolası İyimserler! (74807)
AB Sorunun Farkında (100135)
Darbeci General: “15 Temmuz İçin Sus Emri Verildi”!.. (106710)
Türkiye'yi Dışlama Senaryosu mu? (81281)
En çok sevilen kişilikten, en çok nefret edilen bir kişiliğe doğru son hızla gidiyorsun Kılıçdaroğlu! (101656)
Kemal Kılıçdaroğlu CHP başından gitmediği sürece benim için CHP bitmiştir, oy vermem. Neden mi? (85266)