Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, vatandaşı 30-50 vadeli sosyal konut projeleri ve "bir ömür sürecek taksit" ödemeleriyle ev sahibi yapma planları üzerinde çalıştıklarını, önümüzdeki yıllarda bu planları gündeme getireceklerini ifade etmesine karşın, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) halkın ev ve araba sahibi olma umutlarının tükendiğini, hayallerin rafa kalktığını resmen ilan etti.
Kiraların asgari ücreti kat kat aştığı, konut ve otomobil kredisi taksitlerinin yüksekliği nedeniyle ipotekli konut satışlarında kredi talebinin dip noktalara indiği süreçte Bakan Şimşek’in dile getirdiği yarım asır vadeli konut projeleriyle 20-25 yaşında yeni evlenen çiftler, söz konusu projelerden alacakları konut borçlarını ancak 65-75 yaşında bitirebilecek.
Dolayısıyla uygulanan ekonomik programın tüketim ve talebi kısmayı hedefleyen, bu amaçla alım gücünü ve gelirleri azaltmayı öngören adımları sonrasında, ev ve araba sahibi olma umutları tamamıyla tükenirken, gelecekte ev ya da araba alma, beyaz, kahverengi ya da elektronik eşyaya, dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma planlarının rafa kalktığı temmuz ayı Tüketici Güven Endeksi (TÜGE) anket sonuçlarıyla somutlaştı.
19 Mart İBB operasyonlarının yarattığı siyasi-ekonomik dalgalanmalarla mart ayından bu yana düşüşe geçen TÜGE, temmuz anketi sonuçlarında ve alt endekslerde oldukça sert düşüşler gösterdi. Gelecek 12 ayda hane halklarının maddi durum beklentisi, genel ekonomik durum beklentisi, tasarruf etme beklentisi vb. kriterlerde gözlenen sert düşüşler kötümserlik sınırı olan 100 puanın oldukça altına inerken, toplumsal refah göstergesi olan konut, araba, dayanıklı tüketim malı alımı endekslerindeki düşüşler ise olağanüstü düzeylere ulaştı.
Ev ve araba sahibi olma umudu temmuzda tarihi dip seviyeye indi
TÜGE endekslerinde hane halkları ve bireylerin refah göstergesi olarak değerlendirilen kriterlerden birisi olan konut satın alma, konut inşa ettirme beklenti endeksi haziran ayında yüzde 3,2 düşüşün ardından temmuzda da yüzde 0,8 daha gerileyerek 14,5 puana indi. Tüketici güveninde karamsarlık-kötümserlik-umutsuzluk sınırı olan 100 puanın da dip noktasına inerek 14,5’e düşen konut sahibi olma endeksindeki bu durum, kendi evine sahip olma hayalinin bittiğini gösteriyor.
Benzer şekilde önümüzdeki 12 ayda otomobil alma beklenti endeksi de temmuzda yüzde 7,3 düşüşle umutsuzluk sınırı olan 100 puanın altında 25,3 puana indi. TÜGE anket sonuçlarında temmuzdaki en düşük endeks değerlerini oluşturan ev ve araç sahibi olma beklentisi, uzun süredir kötümserlik-umutsuzluk noktasında çakılmış durumda.
Ülke genelinde 4 bin 884 haneyi kapsayan tüketici eğilimi anketinin temmuz sonuçlarında gelecek 12 ayda dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma beklentisi de yüzde 3,6 düşüşle 49,6 puana indi. Karamsarlık sınırı olan 100 puanın yarısının da altına inen bu beklentinin en kritik göstergelerinden birisi ise dayanıklı tüketim malı almak için finansman amaçlı borç kullanma eğilimindeki gerileme oldu. Kredi ve kart faizlerinin yüksekliği nedeniyle beyaz eşya vb. dayanıklı tüketim malları alımında ihtiyaç kredisi, kredi kartı kullanma beklentisini yansıtan endeks temmuzda yüzde 3,2 gerileyerek 62,5 puana indi. Bireysel kredi ve kredi kartı borcu nedeniyle milyonlarca kişinin bankaların yasal takibine uğraması, BDDK’nın bu borçlar için yeniden 48 aya kadar yapılandırma uygulaması başlatması güven endeksindeki bu tablonun sonucu