TESK Başkanı Bendevi Palandöken, Diyarbakır’da katıldığı toplantıda, Türkiye’de esnaf kalma sürecinin 3 yıla kadar düştüğünü ifade ederek, “Esnaf sayısında battık, bittik, dememize gerek yok. Her yıl biraz daha artıyor. Kapanan sayısı az. Ama meslekte ayakta kalan en fazla 3 yıl. Mutlaka iş yerini değiştiriyor. Yani artık 30 yıllık, 40 yıllık, 50 yıllık esnaf bulmanız mümkün değil" dedi.
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, Diyarbakır’da düzenlenen TESK Bölge Başkanları Toplantısı’na katıldı. Toplantıya, Palandöken’in yanı sıra Ticaret Bakanlığı Esnaf, Sanatkarlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürü Taha Enes Şener, TESK Genel Başkan Vekili ve Diyarbakır Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (DESOB) Başkanı Alican Ebedinoğlu’nun yanı sıra, 13 ilden birlik ve federasyon başkanları ile çok sayıda yetkili katıldı.
Toplantının açılış konuşmasını yapan DESOB Başkanı Alican Ebedinoğlu, bölge esnafı ve sanatkarının yıllardır bölgede yaşanan huzursuzlukla elini vücudunu gövdesini taşın altına koyduğunu hatırlattı. Tüm olumsuzluklara rağmen esnafın burada iş yerini açmaya devam ettiğini söyleyen Ebedinoğlu, “İstihdam sağlamak için elinden gelen her şeyi yaptı, bölgesini terk etmedi. Ülkesine hizmet etti, vergisini zamanında ödedi. Ancak bölgeler arasındaki ekonomik dengesizlik her alanda olduğu gibi maalesef bölge esnaf ve sanatkarlarımızda da şu anda mevcut” dedi.
‘Çözüm sürecine başlanmasıyla birlikte hepimizde büyük bir umut doğdu’
Yeni çözüm sürecinde umutlu olduklarını dile getiren Ebedinoğlu, şunları söyledi:
“Çünkü biz zamanında krediye rahat ulaşamadık. Biz zamanında işlerimizi geliştiremedik. Biz zamanında küçük sanayi sitelerimizi kuramadık. Biz zamanında hak ettiğimiz noktaya gelemedik. Ancak bu saatte sonra huzur ve güven ortamını sağlamasıyla birlikte özellikle çözüm sürecine başlanmasıyla birlikte hepimizde büyük bir umut doğdu. Bu umutla birlikte her kesimde ve her kesimin bu sürece sahip çıkması gerektiğini ben özellikle burada ifade etmek istiyorum. Çünkü huzur ve güvenin olmadığı bir yerde ekonomi olmaz, esnaf olmaz, istihdam olmaz. İnşallah umudumuz bu sefer büyük. Umuyorum ve diliyorum ki hepimiz birlikte bu süreci, bu barışı, bu kardeşliği tesis ederiz.”
Ededinoğlu’nun ardından söz alan TESK Başkanı Bendevi Palandöken, “Terörsüz Türkiye” sürecinin önemli bir gelişme olduğunu ifade ederek, “Hep birlikte ticari hayatın yapılan çalışmaların bundan sonraki siyasi görüşmelerin neticelenmesi itibariyle önemlidir. Bu toplantıda verilen mesajlar da tabii verdiğimiz şekliyle bugüne kadar çalışma hayatının düzenlenmesi ile ilgili esnafın ayağa kalkmasını sağlayıcı tedbirler olacak” diye konuştu.
“Bir şehrin güzelliğini öne çıkaran dükkanlar”
Ticari alanda haksız rekabetin olduğuna dikkat çeken Palandöken, şöyle konuştu:
“Haksız bir rekabet var. Sermayenin tekelleri sadece kendi işlerinin dışında gıda maddeleri ile ilgili bildiğiniz bu zincirlerle birlikte ülkenin her tarafını örümcek gibi sarmış vaziyette. Buradaki bizim emeği, sermayesiyle çalışanın karşısındaki rekabet yaptığı insanlar ekonomik olarak sanayi yatırımı yapmasına yönlendirilmesi gereken insanlar buranın yerlisinin yapmış olduğu ticaretin buradaki olması gereken büyümenin aktörü olmaktan öte büyük şehirler ancak gittikleri her yerde esnaflık bile yapamayacak hale geliyorlar. Geleneksel yapı bozulduğu zaman enflasyonun falan düşmesi, donla falan efendim tabiat şartlarıyla ilgili değil. Bildiğiniz üzere ekonominin dengelerinin oturabilmesi için bir şehrin güzelliğini öne çıkaran şeyini altındaki dükkanlarla gösterir.
Diyarbakır biraz daha gelişmiş vaziyette bugün karşılaştık. Bundan 10 sene evvelde böyle değil. 15 sene evvel hiç değildi. Bugün tabii artık büyük şehir olmayı hak kazanmış değil. Neredeyse büyük şehirlerin, o bildiğimiz Ankara'nın, İstanbul'un daha dinamik bir şekline yapılarıyla, iş yerleriyle, işletmeleriyle halkın bütünleşmiş caddede, sokakta alışveriş yaparken görme mutluluğuna eriştik. Niçin? Terörsüz Türkiye ülkemizde bir problemdi. Bunu biliyorsunuz.”
‘Buradaki kardeşlik pekiştiği zaman İstanbul'da, Ankara'da, İzmir'de, batıda da aynı şeyler hissedilir’
Bölgeler arası eşitsizliğe de vurgu yapan Palandöken, “Önemli olan kardeşliğin pekişmesidir. Buradaki kardeşlik pekiştiği zaman İstanbul'da, Ankara'da, İzmir'de, batıda da aynı şeyler hissedilir. Birlik beraberlik olduğu zaman aynen her konuşmada söylediğimiz gibi tek elin nesi var, çift elin sesi var. Dolayısıyla burada da bunlar olacak. Ama esnafın çalışma hayatı için bu bölgelere gereğinden fazla yatırımın yapıldığı gibi özellikleri de olması lazım. Yani şimdi Ankara'da, İstanbul'da, İzmir gibi batı şehirlerinde Bağ-kur sigortalarının getirmiş olduğu yükle Diyarbakır veya bu saydığımız işte Adıyaman, Batman, Mardin, Sivas, Şanlıurfa, Elazığ, Bingöl, Tunceli, Hakkari, Bitlis de aynı olur mu? Burası oraların geliri ne? Oraların geliri ne?” ifadelerini kullandı.
‘Artık 30 yıllık, 40 yıllık, 50 yıllık esnaf bulmanız mümkün değil’
Palandöken, Türkiye’de esnaf kalma sürecinin 3 yıla kadar düştüğünü ifade ederek, şunları söyledi:
“Hükümetin o kadar iyi niyetine rağmen enflasyonu düşüreceğiz demesine rağmen, ucuz kredi vermesine rağmen fiyatlar gelmiyor. Niye gelmiyor? Tarladaki tarlanın sahibini orada işçi tezgahında mal satan esnafı da kendine tezgahlar yapan bir sistem gelişti. Artık esnaf olmuyor. Gelen, kurulan, o rekabet yapan zincirlerin arasında tezgahtar oluyor. Hangi tezgaha yanaşsanız bakıyorsunuz ki esnaf. "Abi" diyor, "Başkanım" diyor, "Ben seni tanıyorum." diyor. "Ben kapattım." diyor. 20 sene işlettim, 15 sene. Şimdi esnaf ömrünü size söyleyeyim. Açma kapama esnaf sayısında battık, bittik dememize gerek yok. Her yıl biraz daha artıyor. Kapanan sayısı az. Ama meslekte ayakta kalan en fazla 3 yıl. Mutlaka iş yerini değiştiriyor. Yani artık 30 yıllık, 40 yıllık, 50 yıllık esnaf bulmanız mümkün değil.”
‘Ülkenin gözbebeği esnaf ve zanaatkar ihmal edilmemeli’
“Adamın ekonomisini zayıflattığın sürece hem göçü durduramazsın hem de bu güzel kadim şehirlerde ticaret yoluna koyup insanları rahat ettiremezsin” diyen Palandöken, “Sadece burası için söylemiyorum. Bütün Türkiye'nin her yerinde bizim vatandaşımız aynı haklara sahip olup aynı çalışma koşullarına ve aynı emek karşılıklarını almak zorundalar. Bunun için birlik ve beraberliğin sağlanması, Türkiye bu barış sürecinin iyi değerlendirilmesi, Suriye'de bildiğiniz ne oldu? Bunun mutlak ve mutlak istifade edilmesi lazım. Ama ülkenin gözbebeği esnaf ve zanaatkar ihmal edilmemeli. Her şeyin üstünde tutulmalı” şeklinde konuştu.
Konuşmaların ardından toplantı basına kapalı devam etti.