Türkiye Cumhuriyeti, bugün Lozan Anlaşması ile denizlerdeki hakimiyetini, bağımsızlığını ve milli egemenliğini ilan eden 1 Temmuz Denizcilik ve Kabotaj Bayramı'nı kutluyor.
Türkiye'nin denizlerdeki egemenliğinin sembolü olan 1 Temmuz Denizcilik ve Kabotaj Bayramı bugün kutlanıyor. Türkiye'nin ilk milli bayramlarından biri olan Denizcilik ve Kabotaj Bayramı, her yıl 1 Temmuz'da kaydediliyor.
Türkiye, bir devletin kendi limanlarına deniz ticareti konusunda tanıdığı ayrıcalık anlamına gelen kabotaj hakkına Lozan Anlaşması ile kavuştu. Kabotaj Bayramı, Türkiye'de ilk kez 1926 yılında kutlanmaya başlandı. Türkiye'nin kabotaj hakkı ile denizlerdeki bağımsızlığını, özgürlüğünü ve milli egemenliğinin temel teminatlarından birini sağladığı, aynı zamanda Türk denizciliğinin gurur günü olarak da bilinen Denizcilik ve Kabotaj Bayramı çeşitli etkinliklerle hatırlanıyor.
Türkiye, 24 Temmuz 1923 tarihinde Lozan Antlaşması uyarınca Osmanlı İmparatorluğu döneminden süre gelen kapitülasyonları lağvederek kabotaj hakkına kavuştu. Tanımı, bir ülkenin kendi karasularında kendi limanları arasında gemi işletme ve her türlü liman hizmetlerini kontrolünde bulundurma hakkı olan kabotaj; aynı zamanda Türkiye'nin denizlerdeki egemenliğinin sembolü olarak da kabul ediliyor.
1 TEMMUZ KABOTAJ BAYRAMI
Türkler, Osmanlı İmparatorluğu döneminde imparatorluğa ait kabotaj hakkına sahip değildi çünkü Batılı ülkelere verilmiş olan kapitülasyon hakları nedeniyle Osmanlı İmparatorluğu'nun kıyılarında yabancı bandıralı tekneler bulunurdu. Osmanlı Devleti'nin kapitülasyonlar çerçevesinde yabancı ülke gemilerine tanıdığı kabotaj ayrıcalığı, Lozan Barış Antlaşması'yla 1923 yılında kaldırıldı. 24 Temmuz 1923 tarihinde imzalanan Lozan Antlaşması ile kapitülasyonlar lağvedilerek Türkiye kabotaj hakkına kavuştu. İlgili düzenlemeler yapılarak 19 Nisan 1926 tarihinde çıkarılan 815 sayılı yasaya göre, Türkiye limanları arasında sadece Türk teknelerinin hizmet görmesi zorunluluğu getirildi.
Kabotaj Kanunu yasası, 1 Temmuz 1926'da yürürlüğe sokuldu. Bu tarih, 1935 yılı itibarıyla Kabotaj Bayramı olarak kutlanmaya başlandı. Bu yasaya göre; akarsularda, göllerde, Marmara Denizi ile boğazlarda, bütün kara sularında ve bunlar içinde kalan körfez, liman, koy ve benzeri yerlerde, makine, yelken ve kürekle hareket eden araçları bulundurma; bunlarla mal ve yolcu taşıma hakkı Türk yurttaşlarına verildi.
Öte yandan; dalgıçlık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, tayfalık ve benzeri mesleklerin Türk yurttaşlarınca yerine getirilebileceği belirtildi. Yabancı gemilerin, yalnız Türk limanlarıyla yabancı ülkelerin limanları arasında insan ve yük taşıyabileceği kabul edildi.
2007 tarihinde kabotaj kelimesine denizcilik kelimesi de eklenerek bayramın adı "Denizcilik ve Kabotaj Bayramı" oldu. Türkiye'de bu bayramda genel tatil uygulanmıyor ancak 1 Temmuz Denizcilik ve Kabotaj Bayramı ülkenin birçok farklı noktasında ve özellikle deniz kıyısı şehirlerinde çeşitli festival ve etkinliklerle kutlanıyor.