EKONOMİ – Nisan 2015 (7)

 

Türkiye’deki Gelişmeler

Büyüme:

·         Türkiye ekonomisi 2014 yılında sabit fiyatlarla %2.9 büyüdü.

·         Büyüme oranları, 2014’ün ilk çeyreğinde %4.9, ikinci çeyreğinde %2.3, üçüncü çeyreğinde ise %1.9 olarak belirlendi. Son çeyrek büyüme oranı %2.6 olarak açıklandı.

·         Kişi başına düşen gelir 2013 yılında 10.822 dolar iken azalarak 2014 yılında10.404 dolara geriledi.

·         Harcamalar yöntemiyle GSYH büyüme hızları verilerine göre sabit fiyatlarla yatırımlar %1.3 oranında azalırken, nihai tüketim harcamaları %1.3, devletin nihai tüketim harcamaları ise %4.6 artış gösterdi.

Sanayi Üretimi:        

·         TÜİK tarafından takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretiminin Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %2.2 düştüğü açıklandı. Beklenti %1.7 artacağı yönündeydi.

·         Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi bir önceki aya göre %1.4 azaldı. 

·         Ocak ayında sanayi üretimi son iki yılın en düşük düzeyinde gerçekleşmiş oldu.

·         Sanayinin alt sektörlerine göre, madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi %11.5, imalat sanayi sektörü endeksi %2.4 azalırken, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %2.9 arttı.

·         Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en yüksek düşüş bilgisayar, elektronik ve optik ürün imalatında gerçekleşti. Bunu, %9 ile elektrikli teçhizat imalatı, %8.2 ile ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç) izledi. En yüksek artış diğer ulaşım araçları imalatında (%78.7) gerçekleşti. Bu artışı, %17.2 ile kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri ile %5.4 ile deri ve ilgili ürünlerin imalatı izledi.

·         Ana sanayi gruplarına göre, 2015 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre en yüksek düşüş %5 ile dayanıklı tüketim malı imalatında gerçekleşti.

Sanayi Ciro Endeksi:

·         TÜİK verilerine göre toplam sanayi ciro endeksi, Ocak ayında bir önceki aya göre %4.9 azaldı.

·         Sanayinin alt sektörlerine göre, madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi %18.5, imalat sanayi sektörü endeksi ise %4.5 azaldı.

Güven Endeksleri:

·         Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Mart ayında mevsim etkilerinden arındırılmış hizmet sektörü güven endeksi %0.7, perakende ticaret sektörü güven endeksi %0.4, inşaat sektörü güven endeksi ise %1.6 azaldı. Şubat ayında 85 olan inşaat sektörü güven endeksi, 83.67 değerine düştü.

·         TÜİK’in açıkladığı tüketici güven endeksi 6 yılın en düşük düzeyinde. Tüketicinin harcama ve beklentilerini yansıtan bütün önemli endeksler farklı sonuçlar vermekle birlikte 5 önemli endeksin ortak sonucu, tüketim harcamaları azalıyor, tüketici güveninde, beklenti iyimserliğinde düşüş var. 2014 ün son 3 aylık döneminde ekonomideki yavaşlamanın 2015 in ilk 3 ayında da devam ettiği görülüyor. Üretim, kur ve işsizlik gibi nedenlerle oluşan talepteki azalmaya bağlı olarak yavaşlıyor.

Enflasyon:

·         Mart ayı enflasyonu yüzde bir geçerek, bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE’de %1.19 arttı. Beklenti %0.86 idi.

·         Enflasyonun önemli bir kısmı gıda fiyatları artışından (%2.47)kaynaklandı.

·         Yıllık enflasyon %7.61 oldu. Yıllık enflasyon Ocak ayında %7.24, Şubat ayında %7.55 düzeyindeydi.

·         On iki aylık ortalamalara göre enflasyonda % 8.7 artış gerçekleşti.

Faiz:

·         TCMB politika faizini değiştirmeyerek  %7.5 olarak açıkladı.

İşsizlik oranı:

·         2014 işsizlik oranı %9.9 ve 2 milyon 853 bin kişi olarak gerçekleştikten sonra, Aralık ayında %10.9 ve 3 milyon 145 bin kişi olarak gerçekleşti. Bu oran son dört yılın en yüksek değeri oldu. İşsizlik oranı Ocak 2011 de %11.1 olmuştu.

·         İşsizlik oranı erkeklerde % 10.2 kadınlarda ise % 12.6 oldu.

·         Aralık ayında tarım dışı işsizlik oranı %12.9 olarak tahmin edildi.

·         15-24 yaş grubundaki (genç işsizlik) işsizlik oranı %20.2, 15-64 yaş grubundaki ise %11.2 olarak gerçekleşti.

·         İstihdam oranı %44.7 oldu. Bu oran erkeklerde yüzde %63.6, kadınlarda ise %26.2 olarak gerçekleşti.

·         Tarımda çalışan sayısı 5 milyon 10 bin kişi, tarım dışında çalışan sayısı ise 20 milyon 632 bin kişi oldu.

·         İstihdam edilenlerin %19.5’i tarım, % 20.5’i sanayi, %7.1’i inşaat, %52.8’i ise hizmetler sektöründe yer aldı.

·         15 ve daha yukarı yaştaki istihdam edilenlerin sayısı 25 milyon 642 bin kişi oldu.

·         İşgücü,  2014 yılı Aralık döneminde 28 milyon 787 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise %50.2 olarak gerçekleşti.

·         İşgücüne katılma oranı erkeklerde %70.8, kadınlarda ise %30 oldu.

·         Kayıt dışı istihdam, TÜİK verilerine göre ekonomik faaliyette bulunan 25.9 milyon kişiden 9 milyon kişi (%35) sosyal güvenlik kuruluşlarına kayıtlı olamadan ve güvencesiz çalışıyor. Erkeklerin %29 u, kadınların %48 i kayıt dışı çalışıyor.

İşsizlik Sigortası:

·         İşsizlik ödeneği için başvuranların sayısı Şubat ayında geçen yılın aynı ayına göre %28 oranında artarak 81 bin 808 kişiye yükseldi. Böylece, yılın ilk iki ayındaki işsizlik ödeneği başvuruları, geçen yılın aynı dönemine göre %27.9 artarak 193 bin 192 kişiye yükseldi.

İşsizlik ödeneğine 2014 yılının tamamında yapılan başvurular 899 bin 795 kişi olarak gerçekleşmişti.

  Eğitim:

·         Avrupa Komisyonu’nun ‘Avrupa’da Eğitimi Erken Terk Durumu’ Raporu’na göre, Avrupa içinde eğitimi erken terk eden ülkelerin birincisi Türkiye olarak belirlendi. Türkiye’de kız öğrencilerin %40’ı, erkek öğrencilerin %35’i eğitimi erken terk ettiği belirlendi. Avrupa’da 28 ülke ortalamasının %10.2 ile Türkiye’nin dörtte biri düzeyinde olduğu belirlendi.

Açlık ve Yoksulluk Sınırı:

·         Türk-İş in araştırmasında, Mart ayında, dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 1.301 lira olarak açıklandı.

·         Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer harcamaların toplam tutarı (yoksulluk sınırı) ise 4.238 lira olarak belirlendi.

·         Tek bir çalışanın yaşama maliyeti ise 1.587 lira olarak hesaplandı.

Cari Açık:

·         Cari açık Şubat ayında beklentilerin üzerinde artış göstererek 3.2 milyar dolar olarak gerçekleşti.

·         Kaynağı belirsiz para girişi ya da çıkışını gösteren net hata noksan kalemi, Şubat ayında 4.3 milyar dolar fazla verdi. Net hata noksan kalemi, Eylül 1998 den sonraki en yüksek düzeyinde.1998 teki fazla 4.5 milyar dolardı.

·         İki aylık cari açık 5.2 milyar dolar oldu.

·         Ocak-Şubat döneminde ise net hata noksan kalemi 2.9 milyar dolar fazla verdi.

·         Yıllık cari işlemler açığı, 42.8 milyar dolar olarak gerçekleşti.

·         Ocak ayında cari işlemler açığı 2 milyar dolar olarak gerçekleşmişti.

Türkiye nin uluslararası yatırım pozisyonu:

·         Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2015 Ocak sonu itibarıyla Türkiye nin uluslararası yatırım pozisyonu (UYP) verilerini açıkladı. UYP verilerine göre, Türkiye nin yurt dışı varlıkları, 2014 yıl sonuna göre %1.1 artarak 232,7 milyar dolar, yükümlülükleri ise %0.6 azalarak 657,2 milyar dolar oldu. Türkiye nin yurt dışı varlıkları ile yurt dışına olan yükümlülüklerinin farkı olarak tanımlanan net UYP, 2014 yılsonunda 431,3 milyar dolar açık verirken, 2015 Ocak sonunda açık 424,5 milyar dolara geriledi.

 

Özel Sektör Kredi Borcu:

·         Özel sektörün yurtdışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu, Ocak sonu itibariyle 2014 yıl sonuna göre 3.3 milyar dolar azalarak 164.1 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Tahvil ihracı biçimindeki borçlanmalarının ise 418 milyon dolar arttığı gözlendi.

·         Özel sektörün yurtdışından sağladığı toplam kredi borcu, Ocak sonu itibarıyla kalan vadeye göre incelendiğinde, bir yıl içinde gerçekleştirilecek olan anapara geri ödemelerinin toplam 72 milyar dolar tutarında olduğu bildirildi.

Vergi Gelirleri:

·         Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB),Türkiye de 2014 yılında tahakkuk ettirilen 471.3 milyar liranın 401.6 milyar lirasının tahsil edildiğini ve vergi gelirlerinin %46.07 sinin İstanbul dan geldiği bildirildi. Türkiye genelindeki tahsilat oranı %85.21 olarak gerçekleşti.

·         İstanbul’u, Ankara (43.9 milyar TL), İzmir (42.3 milyar TL), Kocaeli (40.8 milyar TL) ve Bursa ( 10.6 milyar TL) izledi. İstanbul, 185 milyar TL ile bütçeye en fazla katkı sağlayan il oldu.

·         Benzinin %65 i vergi: EPDK nın Şubat ayı raporuna göre, 95 oktan kurşunsuz benzin fiyatının %65.55 i vergiden oluşuyor. 95 Oktan 4,33 TL/lt düzeyindeki nihai fiyatın kalan kısmının ürün maliyeti (%24.90) ve piyasada faaliyet gösteren şirketlerin brüt kar marjı olduğu (%9.55) görülmektedir. Verginin belirlenmesi Maliye Bakanlığı nın görev alanında.

·         Emlak Gelirleri: Maliye Bakanlığı tarafından 2010-2014 yıllarında çeşitli emlak işlemlerinden toplam 10 milyar 599 milyon lira vergi sağlandığı açıklandı.

Kaynak: / Tarih: 11.04.2015 00:00:00 / Okunma = 1457812