EKONOMİK GELİŞMELER 3 – Aralık 2014

 Dünyadaki Gelişmeler

 ABD ekonomisi beklentilerin üzerinde büyümeye devam ediyor:

 

ABD’de 3.çeyrek GSYH büyüme oranı, güçlü iç tüketim/talep nedeniyle bir önceki çeyreğe göre %5 olarak belirlenirken son 11 yılın en yüksek oranında büyüme gerçekleşmiş oldu. Şirket yatırım harcamaları ile tüketim harcamalarının büyüme oranları, sırasıyla, %8.9 ve%3.2 olmak üzere artırıldı. ABD ekonomisi reel anlamda 2007 sonuna göre %8.1 oranında büyüdü. ABD’de Merkez Bankası FED’in faiz artışlarını 2015’in ikinci yarısında yapması bekleniyor. Konut sektöründeki düzelme, büyümeye eskisi kadar olumlu bir katkı yapmasa da mevcut büyüme oranlarının yüksek olması nedeniyle endişe yaratmıyor.

 

Euro Bölgesi tüketici güveninde toparlanma görüldü.

 

Çin:

 

10.4 trilyon dolarlık ekonomisi ile Çin, ABD’nin ardından dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olup, %7’li düzeylerde büyümesi global ekonominin sağlıklı işlemesi açısından önemli olarak değerlendirilmektedir.

 

Çin merkez bankasının tekrar faiz indirebileceği ve bankaların daha fazla kredi verebilmeleri için rezerv oranlarında düzenleme yapabileceği belirtiliyor. Gayrimenkul gibi riskli görülen alanlarda balon oluşmasından çekindiği için hedefe dönük gevşeme yöntemleri uygulayan Çin merkez bankasının, büyümenin giderek hız kaybettiği ortamda bankalara daha kapsamlı uygulamalarla destek olması bekleniyor.

 

Petrol fiyatları :

 

Yaz aylarında 110 doların üzerinde olan petrol fiyatları, yılsonuna yaklaşılan bugünlerde 60 dolar/brent.

 

Türkiye’deki Gelişmeler

Büyüme Oranı:

Türkiye ekonomisi, 2014 yılı 3. çeyreğinde geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre beklentilerin altında %1.7 büyüdü. Tarım bir önceki yıla göre %4.9 daraldı. Türkiye’nin dolar bazındaki ekonomik büyüklüğü yaklaşık 800 milyar dolar. 2023 yılında, 2 trilyon dolar ekonomik büyüklük hedefine ulaşmak için dolar bazında her yıl ortalama %10.7 büyümek gerektiği hesaplanıyor.

Sanayi Üretimi:

Ekim ayında sanayi üretimi %1.8 düştü. Beklentiler %1 düşüş yaşanacağı yönündeydi. Böylece sanayi üretimi aylık olarak son 1 yılın en sert düşüşünü yaşadı.

Kapasite Kullanım Oranı, Aralık 2014 :

 

İmalat sanayi kapasite kullanım oranı (KKO) son çeyrekte %74.2 oldu. KKO endeksi ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 1.4 puan gerileyerek %74.6 oldu. En fazla düşüş 3.7 puan ile dayanıklı tüketim mallarında olurken, ara malları grubunda ise bir önceki yıla göre 2.0 puan gerileme görüldü.

 

Ödemeler Dengesi:

Ekim ayında cari denge beklentilerin üzerinde ve 2 milyar dolar, kümülatif olarak ise 45.7milyar dolar olarak gerçekleşti.

Merkez Bankası (TCMB):

 

·         Merkez Bankası politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını %8.25’te sabit tuttu. Gecelik borç verme faizi %11.25 ve gecelik borçlanma faizi %7.5 olarak aynı kaldı.

·         TCMB, başta petrol fiyatları olmak üzere emtia fiyatlarındaki düşüşün önümüzdeki yıl enflasyondaki düşüşü destekleyeceğini tekrarladı.

İşsizlik:

           

·         Türkiye de Eylül 2014 itibariyle işsizlik oranı Şubat 2011 den sonraki en yüksek oranda ve %10.5 olarak gerçekleşti.

·         Gelişmiş ülkelerde temel istihdam verisi olarak kabul edilen tarım dışı işsizlik oranı %12.7 oldu.

·         İşsizlik oranı erkeklerde %9.1 kadınlarda ise %13.6.

·         15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı %19.1 ve 15-64 yaş grubunda %10.7 olarak gerçekleşti.

·         İşgücü nüfusu 2014 yılı Eylül döneminde 29 milyon 233 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise %51.1 olarak gerçekleşti.

·         İşgücüne katılım oranı erkeklerde %71.7, kadınlarda ise % 31.1 oldu.

·         Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların oranı % 35.7 olarak gerçekleşti. Bu oran tarımda % 83.9, tarım dışı sektörlerde %22.5 oldu.

·         Türkiye genelinde 15 + yaştakilerde işsiz sayısı 3 milyon 64 bin kişi oldu.

·         Bu sayı, çalışmaya hazır olan kişiler eklendiğinde,  işsizler 5 milyon 549 bin kişiye yükseliyor.

·         "İş bulma ümidi olmayanlar" da eklendiğinde işsizlerin sayısı 6 milyon 142 bin kişi oluyor.

·         TÜİK verilerinde diğer başlığı altındaki "mevsimlik çalışma, ev kadını olma, öğrencilik, emeklilik ve çalışamaz halde olma vb nedenlerle iş aramayıp ancak işbaşı yapmaya hazır olduğunu belirten kişilerin de eklenmesiyle, toplam işsizler 8 milyon 34 bin kişiye kadar çıkıyor.

Bütçe Dengesi:

 

·         Giderler: Türkiye’nin 2015 yılı merkezi yönetim bütçesi/harcamaları %5.5 artış ile 473 milyar TL olarak belirlenirken yatırım harcamalarına sadece 41 milyar TL pay ayrıldı. 2015 yılı için kurumların bütçesi % 8.3 oranında artırıldı.

·         Gelirler: 2015 yılında bütçe gelirleri ise %e 6.6 artışla 452 milyar TL’ye yükselecek.

·         2014’de 24.4 milyar TL olacağı hesaplanan bütçe açığı, 2015’te 20.9 milyar TL, faiz dışı fazla ise 33.3 milyar TL olarak belirlendi.

·         2014’te 52 milyar lira olarak öngörülen faiz giderleri 2015’te 54 milyar liraya ulaşacak.

·         Cumhurbaşkanlığı bütçesi, 195 milyon TL ve %97 artış ile 397 milyon TL olarak belirlenendi.

·         İkinci en fazla artış, % 93 ile Kalkınma Bakanlığı (KB) bütçesinde oldu. KB 2015 bütçesi 971 milyondan 1.9 milyar liraya çıkarken, artışın 741 milyon liralık kısmı KİT’lere aktarılan kaynakları da içeren sermaye transferi kaleminden oluştu.

·         Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun (HSYK) bütçesi 2014’e göre %24.9 azalarak 57.5 milyondan 43.2 milyon liraya gerileyecek. HSYK bütçesinde personel ödenekleri 30.7 milyondan 23.9 milyona, mal ve hizmet alımı ödenekleri de 21.1 milyondan 13.5 milyon liraya geriledi.

·         2015 yılında TBMM (%-1.7), Başbakanlık (%-0.5), Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (%-6.3) ile Orman ve Su İşleri Bakanlığı (%-1.1) bütçelerinde düşüş yaşanacak.

 

2014 Biterken 2015 İçin Öngörüler:

 

EKONOMİK GÖSTERGELER ve ÖNGÖRÜLER			Öngörüler
	2012	2013	2014	2015
Milli Gelir Reel Büyüme	2,1	4,1	3,0	3,0
Milli Gelir Reel Büyümesine Katkılar
Özel Tüketim Harcamaları	-2,9	5,1	-0,1	2,6
Kamu Harcamaları	1,0	1,6	1,5	0,9
Net İhracat	4,0	-2,6	1,6	-0,4
Enflasyon  (TÜFE)	6,2	7,4	9,0	7,1
İşsizlik Oranı	8,4	9,0	9,5	10,4
Ortalama Reel Politika Faiz Oranı	-2,9	-2,5	-0,3
Milli Gelire Oran Olarak
Cari İşlemler Açığı	6,1	7,9	5,8	6,0
Dış Kaynak Gereksinimi	21,6	25,4	26,8	26,2

                                                *E.Yeldan’ın IMF kaynaklı köşe yazısından alınmıştır.

 

·         Tablodaki veriler ışığında, her biri % 5 olarak belirlenmiş olan üçlü hedefin (büyüme, enflasyon ve cari işlemler açığının milli gelire oranı) artık anlamını yitirdiğinden söz edilmektedir.

·         2015 itibarıyla %3’e çekilmiş büyüme hızı, %7’ye yükseltilmiş enflasyon oranı ve %6’nın altına çekilmeye çalışılan cari işlemler açığı oranı ile Türkiye ekonomisi durgunluk içinde yüksek enflasyon ve yüksek dış açık ile dengelenmeye çalışılmaktadır.

·         İç talep büyümenin ana kaynağı oluşturma işlevini yitirmiştir.

·         Ulusal ekonominin net dış kaynak gereksiniminin toplam milli gelirin %26’sı civarında seyredeceği anlaşılmaktadır. Bu da yaklaşık 200 milyar dolarlık bir kaynak gereği olarak değerlendirilmektedir.

Kaynak: İdil Doğan / Tarih: 29.12.2014 00:00:00 / Okunma = 977013