1919 du.
İzmir işgal edildi.
Ertesi gün, İstanbul da Asri Kadınlar Cemiyeti kuruldu.
Bu topraklarda kurulan ilk kadın örgütüydü.
Daha ortada Tbmm filan yoktu.
Cumhuriyet in hayali bile yoktu.
Türk kadını cemiyet kurdu.
Halide Edip, Meliha, Sabahat, Naciye, Münevver Saime, Şukufe Nihal, Nakiye, Zekiye hanımlar… Direniş başlattılar, İzmir in işgalinden dört gün sonra Üsküdar da protesto mitingi düzenlediler, 40 bin kişi katıldı.
★
Fatma Seher.
Aralarında kendi kızının da bulunduğu, neredeyse tamamı kadınlardan oluşan 300 kişilik müfrezesi vardı.
İnönü de Sakarya da Dumlupınar da çarpıştı, Ege dağlarında vuruştu, 9 Eylül 1922 de İzmir e ilk giren süvarilerimizin arasındaydı.
Onbaşı olarak başladı, üsteğmen olarak emekliye ayrıldı.
★
Nezihe Muhiddin.
15 Haziran 1923 te, henüz Cumhuriyet ilan edilmeden önce “kadın şurası” topladı.
Cumhuriyet Halk Fırkası bile kurulmadan önce, 13 kadınla birlikte Kadınlar Halk Fırkası adıyla siyasi parti kurma kararı aldı, resmi kuruluş dilekçesini verdi.
Cumhuriyet tarihinin ilk siyasi partisi olacaktı.
Ancak, o dönemin seçim kanununa göre kadınların siyasi temsili mümkün olmadığı için, parti kuruluşunu gerçekleştiremedi.
Kadınlar Halk Fırkası, Türk Kadınlar Birliği adıyla derneğe dönüştü.
★
Sabiha.
1927 yılında Yüksek Mühendis Mektebi ne, bugünkü adıyla İstanbul Teknik Üniversitesi ne girdi, İTÜ nün ilk kız öğrencisi oldu, 1933 yılında mezun oldu, Türkiye nin ilk kadın inşaat mühendisi oldu.
Bir başka çok çok önemli ilk i vardı.
Sporcuydu, İTÜ de öğrenciyken voleybola başlamıştı, üstün yetenekti.
Fenerbahçe nin kadın voleybol takımına girmişti ama, kadınlar liginden vazgeçtik, başka kadın voleybol takımı bile yoktu.
Fenerbahçe erkek voleybol takımıyla idman yapıyordu.
Erkek takımının kaptanı Bedii Süheyl di, fikir ondan çıktı, “Sabiha yı neden bizim takımda oynatmıyoruz?” dedi.
Yönetmeliğe baktılar, “erkek takımlarında kız oyuncu yeralamaz” diye bir ibare yoktu.
Yıl 1929 du…
Sabiha formayı giydi, sahaya çıktı.
Üstelik, kaptanlık bandı Sabiha nın kolundaydı.
Takım beş erkek ve bir kadından oluşuyordu, kaptan kadındı!
Sabiha nın yeraldığı Fenerbahçe erkek voleybol takımı, 1929 yılı sezonunda hiç yenilmeden, İstanbul Şampiyonluğu nu kazandı.
★
Şampiyon erkek takımının, kaptanı kadın dı.
Sadece Türkiye de değil, dünyada ilk ti.
★
1935…
Türkiye de Dünya Feminizm Kongresi düzenlendi!
36 ülkeden tamamı kadın 360 delege katıldı.
Türkiye yi 24 delege temsil etti.
Türk Kadınlar Birliği Başkanı Latife Bekir di.
Yardımcıları Aliye Esad, Lamia Refik ve Nermin Muvaffak tı.
Ayrıca, 1935 seçimlerinde Türkiye Büyük Millet Meclisi ne giren Türkiye nin ilk kadın milletvekilleri de oradaydı.
Yıldız Sarayı nda düzenlendi, bir hafta sürdü, konuşmaların yapıldığı kürsünün arkasında iki büyük Türk Bayrağı vardı.
Bayraklarımızın arasına “Justice-Adalet” yazılı pankart asılmıştı.
Konuşmalar Fransızca, Almanca, İngilizce yapıldı.
Hukuk önünde kadın-erkek eşitliği, eşit eğitim hakkı, eşit meslek hakkı, ekonomik özgürlük hakkı üzerinde duruldu.
“Çocuk gelin” sorununa dikkat çekildi.
Savaşların, tek tek farklı ülkelerin değil, evlatların ölmesi sebebiyle “dünya kadınlarının ortak sorunu” olduğuna dikkat çekildi.
Türk Kadınlar Birliği Başkanı Latife Bekir, konuşmasını Fransızca yaptı.
“Türk kadınını haremin kafeslerinden kurtarıp, parlamento kürsüsüne getiren, Türk kadınını erkeğinin yanında hak ettiği yere davet eden Mustafa Kemal Atatürk e minnet borcumuz var” dedi.
★
Satı.
1935 te TBMM ye seçilen ilk kadın milletvekillerinden biriydi.
Beş çocuk annesiydi.
1890 doğumluydu.
Ama hep “19 Mayıs 1919 da doğdum” diyordu.
“O tarihten evvel nefes alıyorduk ama, insan gibi yaşamıyorduk” diyordu.
★
Zehra Say medeni kanunla evlenen, Türkiye nin resmi nikahlı ilk kadını oldu, 1926 da.
★
Suat Berk ilk kadın hakimimiz, Nebahat Sarıyal ilk kadın savcımız, Süreyya Ağaoğlu ilk kadın avukatımız oldu, 1925 te.
Yüksek yargı üyesi ilk kadınımız Melahat Ruacan, sadece Türkiye nin değil, dünyanın ilk Yargıtay hakimi oldu, 1945 te.
Fürüzan İkincioğulları ilk kadın Danıştay başkanımız oldu, 1994 te.
★
Ferdane Bozdoğan ilk kadın diş hekimimiz oldu, 1924 te.
Esma Deniz ilk diplomalı hemşiremiz oldu, 1924 te.
Kamile Şevki Mutlu ilk kadın tıp profesörümüz oldu, 1935 te.
Sabire Aydemir ilk kadın veteriner hekimimiz oldu, 1937 de.
★
Bugün bile hâlâ kadınların kahkaha atmasına tahammül edemiyorlar ama, Selma Emiroğlu ilk kadın karikatüristimiz oldu, 1943 te.
★
Nüzhet Gökdoğan ilk kadın gökbilimcimiz, ilk kadın dekanımız, 1933.
Saffet Rıza Alpar ilk kadın rektörümüz, 1972.
★
İclal Ersin ilk kadın muhasebecimiz ve ilk kadın banka müdürümüz, 1928.
★
Jale İnan ilk kadın arkeoloğumuz, 1943.
★
Gül Eser ilk kadın muhtarımız, 1933.
Müfide İlhan ilk kadın şehir belediye başkanımız, 1950.
Türkan Akyol ilk kadın bakanımız, 1971.
Behice Boran ilk kadın siyasi parti başkanımız, 1975.
Tansu Çiller ilk kadın başbakanımız, 1993.
★
Filiz Dinçmen ilk kadın büyükelçimiz, 1982.
Lale Aytaman ilk kadın valimiz, 1991.
Özlem Bozkurt ilk kadın kaymakamımız, 1992.
★
Bedriye Tahir Gökmen ilk kadın pilotumuz oldu, 1933 te.
Sabiha Gökçen ilk kadın savaş pilotumuz oldu, 1937 de.
Semiha Es dünyanın ilk kadın savaş muhabiri unvanı kazandı, 1950 de.
Leman Bozkurt Altınçekiç sadece Türkiye nin değil, NATO nun ilk kadın jet pilotu oldu, 1958 de.
Adile Tuğrul, Mualla Bayülken, Münevver Erdoğdu, Nermin Şen ilk hosteslerimiz, 1946.
Yıldız Uçman ilk kadın paraşütçümüz, 1935.
Dilhan Eryurt, NASA da görev yapan ilk Türk kadını, 1961.
Tülin Tepedeldiren ilk kadın komando subayımız, 1999.
★
Feriha Tevfik ilk Türkiye güzelimiz oldu, 1929 da.
Keriman Halis Ece ilk dünya güzelimiz oldu, 1932 de.
★
Zehra Kosova Durmaz ilk kadın sendikacımız, 1933.
Dervişe Koç ilk kadın sendika başkanımız, 1955.
★
Emel Gazimihal ilk kadın radyo spikerimiz, 1937.
Nuran Devres ilk kadın televizyon spikerimiz, 1968.
★
Samiye Cahid Morkaya ilk kadın otomobil yarışçımız, 1932.
Asıme Şahsuvaroğlu resmi otomobil ehliyeti olan ilk kadınımız, 1934.
★
Afife İpek ilk kadın zabıtamız, Erzurum belediyesinde görev yapıyordu, 1952.
Feriha Saner ilk kadın emniyet müdürümüz, 1953.
Hikmet Cengiz ilk kadın komiserimiz, 1957.
İlgi Öztuncer ilk kadın kaptanımız, 1959.
Seher Aytaç ilk kadın makinistimiz, 1990.
★
Nesrin Olgun, Manş ı yüzerek geçen ilk kadın sporcumuz, 1979.
Lale Orta ilk kadın futbol hakemimiz, 1986.
Tennur Yerlisu ilk kadın dünya şampiyonu sporcumuz, 1987.
★
Sabiha Bengütaş ilk kadın heykeltıraşımız, 1924.
Seniha Sami Moralı ilk kadın müzecimiz, 1927.
Semiha Berksoy ilk kadın opera sanatçımız, 1934.
Cahide Sonku ilk kadın film yönetmenimiz, 1949.
Yıldız Moran eğitim almış ilk kadın fotoğrafçımız, 1950.
Aliye Berger ilk kadın gravürcümüz, 1951.
İnci Özdil ilk kadın orkestra şefimiz, 1983.
★
Beyza Bilgin ilk kadın vaizimiz, 1962.
★
Akp grup başkanvekili Özlem Zengin, Ak parti gelene kadar bu ülkede kadın kelimesinin adı bile yoktu dedi, 2020!
Yazar Sayfası: Yazarın Köşesi: / Tarih: 28.06.2020 00:00:00 / Okunma = 20979