https://jurnalist.com.tr/ Etkin Seçkin Haber Sitesi tr 19.03.2024 08:26:12 Jurnalist Jurnalist Haber Detay - Jurnalist Haber Sitesi

DARBE KORKUSU






Türkiye’de darbe ihtimalinin sıfır olduğu bir dönemdeyiz. Buna rağmen iktidar çevrelerinin kendilerine karşı bir darbe niyetinin bulunduğu konusundaki iddiasının ardı arkası kesilmiyor. Amacın darbe korkusu yaratarak kamuoyunu hükümete bağlamak olduğunu sanırım.

Hükümete karşı bir darbe hazırlığı bulunduğunu en kolay saptayacak olan MİT gibi kuruluşlar vardır. Bir darbe hazırlığı varsa bunu açığa çıkarmak ve darbeciler hakkında gerekli yasal işlemleri yaptırmak da hükümetin görevidir.
 
İLK DARBELERİMİZ

Siyasi tarihimizin yabancı olmadığı darbelerden biliyoruz ki darbe, hükümeti alaşağı ederek yerine yeni bir yönetim kurma işidir. Bunların sert ve kanlı olanları olduğu gibi nispeten yumuşak olanları yaşandı. Bazı darbeler parlamentoyu dağıttı, hükümet üyelerini tutukladı, cezalandırdı. Bazıları ise yalnız hükümete karşı değil, hatta hükümetten çok yükselen muhalefeti bastırmak için yapıldı.
 
Osmanlı tarihinde hükümet, hatta padişah değişikliğine yol açan sayısız darbe vardır. Modernleşme tarihimizin ilk darbesini diktatörlük sevdalısı İkinci Abdülhamit yaptı. 1878’de parlamentoyu dağıtıp kurulmakta olan parlamenter sisteme son vererek kişisel diktatörlüğünü kurdu. 30 yıl süren bu tek adam rejimine karşı da 1908’de İttihatçı subaylar dağa çıkarak Anayasanın yeniden yürürlüğe girmesini sağladılar. (23 Temmuz Hürriyet’in ilanı.) Siyasi ve toplum yaşamında bir dönüm noktası olan bu tarih, Hürriyet Bayramı olarak ilan edildi. Buna karşı 31 Mart (13 Nisan) 1909’da “din elden gidiyor!” diyen bir güruh bir süre İstanbul’a hakim olduysa da Hareket Ordusu Selanik’ten gelerek düzeni sağladı.
 
DARBE KAVRAMI SİYASET SÖZLÜĞÜNE NE ZAMAN GİRDİ?
 
Geçmiş bu darbelere karşı “darbe” sözcüğü ilk kez 1913 Babıali baskını nedeniyle siyaset sözlüğümüze girdi. İttihat ve Terakki Partisi, Hükümetin Edirne’yi Bulgarlara vereceği propagandasıyla 23 Ocak 1913’te Babıaliye silahlı bir baskın düzenleyerek Harbiye Nazırını öldürdü ve Sadrazam’ın elinden de zorla istifa dilekçesini aldı. Babıali Baskını sonraki darbelerin ilk örneği sayıldı. İktidarı bütünüyle teslim alan İttihat ve Terakki, Meclisi feshettirmek ve sopalı seçimlerle muhalefeti Meclis dışında bırakmak gibi darbeler de uyguladı.
 
İttihatçıların iktidardan uzaklaşmasını sağlayan olay, Birinci Dünya Savaşında büyük yenilgidir. Çok geçmeden Padişah Vahdettin, İttihatçılardan oluştuğu gerekçesiyle Mebuslar Meclisini dağıtarak tepeden bir darbe yaptı. 16 Mart 1920’de Son Meclisi Mebusanın İngilizler tarafından basılarak çalışamaz hale getirilmesi de parlamenter sisteme karşı darbeden başka bir şey değildir.
 
Bu tarihten, yani 23 Nisan 1920’den sonraki siyasi gelişmeleri darbe olarak değil, Anadolu İhtilali olarak adlandırıyoruz. Bu antiemperyalist bir devrimdir.  Cumhuriyet’in ilanı ve tek parti dönemindeki reformları “darbe” olarak değil, geçmiş döneme ait bazı kurumların ortadan kaldırılmasını hükümet tarafından birer “tasfiye” olarak adlandırmak gerekir. İçinde 1925 Takriri sükûn gibi muhalefete karşı yapılmış darbeyi de içeriyor.

SERİ DARBELER DÖNEMİ
  
Cumhuriyet döneminin ilk hükümet darbesi 27 Mayıs 1960 ihtilalidir. Bu hareketin darbeden daha köklü bir hareket olduğu 1961 Anayasası ile getirilen yeni rejimden anlıyoruz. Bu nedenle 1960 sonrası için o dönemde “İkinci Cumhuriyet” nitelemesi yapılmıştır.
 
İkinci darbe 12 Mart 1971’de Adalet Partisine karşı yapılmış gibi görünüyorsa da darbecilerin asıl hedef aldığı yükselen devrimci muhalefettir. Adalet Partisi kapatılmamış, hatta yeni hükümete bakan bile verdi.
 
Üçüncü darbe, 12 Eylül 1980’de Kenan Evren’in başında bulunduğu askerler tarafından yapıldı. Bu darbenin asıl hedefi de siyasi partileri kapatmak ve siyasilere politika yasağı getirmekle birlikte 12 Mart gibi solu ezmekti. Genelkurmay Bakanı Kenan Evren’in öncülüğünde emir komuta zinciriyle yapılan bu karşı devrim, ülkede sağ sol çatışmasının arttığı ve parlamentonun görevini yapamaz hale geldiği gerekçesiyle yapıldı. Bu darbe, ülkede sağcılığın ve Amerikancılığın güçlenmesi sonucunu doğurdu, Bu da Adalet ve Kalkınma Partisinin 2002’de iktidara gelmesine zemin hazırladı.

Bundan sonraki darbeyi, 28 Şubat 1997’de Erbakan Hükümeti’ne verilen muhtıradır. Bu “andıç”ı “postmodern darbe olarak” olarak gösterenler vardır. Erbakan’ın istifasıyla sonuçlanan bu darbe hükümetinin bileşiminde değişiklik yapmakla sonuçlanmıştır.
  
2007’de cumhurbaşkanlığı seçimini etkilemek için sonuçsuz kalan e-muhtırayı saymazsak, son darbe girişimi, sağcı bir kadrodan, AKP’nin iktidar ortağı Fetullahçı kadrolardan geldi, bu girişim bastırıldı ve sonuçta AKP iktidarının yerini sağlamlaştırması ile sonuçlandı. Halkoylamasından da destek alarak AKP’nin tek adam sistemine geçişini parlamenter sisteme karşı yapılan bir darbe olarak niteleyenler vardır. (12 Mayıs 2020)

Yazar Sayfası: Yazarın Köşesi: / Tarih: 14.05.2020 00:00:00 / Okunma = 15866

Yazarın Diğer Yazıları

Psikojenik Amnezi (Yakınsak Aklın Unuttukları)
[ Ali Kurt ]

Bir Akıllının Taşınamaz Sırları
[ Ali Kurt ]

Evlilik mi, Bir Daha Düşün?
[ Ali Kurt ]

Kemik Kıran
[ Ali Kurt ]

Solak Nene, Eski Defter
[ Ali Kurt ]

Askıda Kalan Hayatlar
[ Ali Kurt ]

Delimsek
[ Ali Kurt ]

Arınma Seremonileri
[ Ali Kurt ]

Doğu Akdeniz’de Temelden Değişiklikler Doğu Akdeniz’de Temelden Değişiklikler (143)
HANEDAN DÜĞÜNÜ… HANEDAN DÜĞÜNÜ… (496)
Doğru mu, Yalan mı? Doğru mu, Yalan mı? (522)
Evrim, Karşı Evrim, Devrim, Karşı Devrim… Evrim, Karşı Evrim, Devrim, Karşı Devrim… (721)
Yanlış Strateji, Yanlış Başlangıç Yanlış Strateji, Yanlış Başlangıç (701)
Müzakerelerin İçeriği Değişir mi? Müzakerelerin İçeriği Değişir mi? (891)
Teğmenlerin İhracında En Çok Buna Şaşırdım Teğmenlerin İhracında En Çok Buna Şaşırdım (996)
CUMHURBAŞKANI… CUMHURBAŞKANI… (1064)
Batı, Kıbrıs Müzakerelerini Neden Başlatmak İstiyor? Batı, Kıbrıs Müzakerelerini Neden Başlatmak İstiyor? (1117)
Devlete Küsmek! Devlete Küsmek! (1236)
Seçimden Sonrası Tufan!.. Seçimden Sonrası Tufan!.. (1094)
Soğuk Savaş Kızışıyor Soğuk Savaş Kızışıyor (2175)
Askeri Sınavlarda Neler Olmuş Neler!.. Askeri Sınavlarda Neler Olmuş Neler!.. (2793)
Küresel Güç Değişikliği Başladı Küresel Güç Değişikliği Başladı (1710)
Nüfusun artmasından medet ummak! Nüfusun artmasından medet ummak! (2100)
Dost musunuz Düşman mı? Dost musunuz Düşman mı? (1945)
Sahte Politikaların Efendileri! Sahte Politikaların Efendileri! (2382)
AB-Türkiye İlişkilerinde Yeni Aşama AB-Türkiye İlişkilerinde Yeni Aşama (2426)
“Agapite Tayyip”… “Agapite Tayyip”… (2344)
Özeleştiri Zamanı Geldi Özeleştiri Zamanı Geldi (2987)
Nüfusun artmasından medet ummak! Nüfusun artmasından medet ummak! (3132)
Dünyada hoş bir seda bırakıp giden babam Prof. Dr. Hakkı Atun Dünyada hoş bir seda bırakıp giden babam Prof. Dr. Hakkı Atun (4976)
AB’nin Çirkin Tarafgirliği AB’nin Çirkin Tarafgirliği (4214)
İsrail Mallarının Boykotu Zırvası… İsrail Mallarının Boykotu Zırvası… (3383)
Son Tecavüz!.. Son Tecavüz!.. (3143)
Doğu Akdeniz’i Asla Kaybedemeyiz Doğu Akdeniz’i Asla Kaybedemeyiz (4538)
100 YILLIK CUMHURİYET’TE SINIF MÜCADELELERİ 100 YILLIK CUMHURİYET’TE SINIF MÜCADELELERİ (5981)
Filistin Nere, İsrail Nere! Filistin Nere, İsrail Nere! (3943)
Filistinliler ve Kıbrıs Türkleri Filistinliler ve Kıbrıs Türkleri (4857)
“N’oldu İslamcı, Raks Ediyırdın!” “N’oldu İslamcı, Raks Ediyırdın!” (8860)
Terör Örgütleri Niye Kuruldu Terör Örgütleri Niye Kuruldu (5358)
“Lütfen” Terör Örgütleriyle İlişkinizi Keser misiniz?! “Lütfen” Terör Örgütleriyle İlişkinizi Keser misiniz?! (6439)
Beklentiler Boşa Çıktı Beklentiler Boşa Çıktı (5185)
Bu Kış Çok İnsan Ölecek! Bu Kış Çok İnsan Ölecek! (5101)
Yanlış gündemli CHP kongreleri üzerine Yanlış gündemli CHP kongreleri üzerine (5965)
LAİKLİK: SEN SAĞ BEN SELAMET LAİKLİK: SEN SAĞ BEN SELAMET (6831)
Rumlar Niçin Müzakerelere Geri Dönüş İstiyor-1 Rumlar Niçin Müzakerelere Geri Dönüş İstiyor-1 (7924)
Beni %48 listesinden düş Bay Kemal! Beni %48 listesinden düş Bay Kemal! (5665)
Menendez’in Türk Düşmanlığının sebebi ne? Menendez’in Türk Düşmanlığının sebebi ne? (9367)
Kılıçdaroğlu’nun kaybettiği itibar Kılıçdaroğlu’nun kaybettiği itibar (6197)
BM kimi koruyor? BM kimi koruyor? (6391)
Hayaller Türkiye Yüzyılı… Gerçekler Ruanda!.. Hayaller Türkiye Yüzyılı… Gerçekler Ruanda!.. (11504)
ATATÜRK VE ERMENİLER ATATÜRK VE ERMENİLER (9088)
Kıbrıs’ta Taraflı Görev Yapan BM barış Gücü Kıbrıs’ta Taraflı Görev Yapan BM barış Gücü (14858)
Afrika’ya Uyandırma Desteği Afrika’ya Uyandırma Desteği (11931)
Başbakan Erdoğan’ı “Yakmayı” Düşünürken!.. Başbakan Erdoğan’ı “Yakmayı” Düşünürken!.. (19386)
CHP, AKP’den Tüm Kötü Zihniyeti Emanet Aldı CHP, AKP’den Tüm Kötü Zihniyeti Emanet Aldı (18053)
Türkiye’nin Kıbrıs ve AB Stratejisi Türkiye’nin Kıbrıs ve AB Stratejisi (15178)
İktidarın çıkmaz yolu İktidarın çıkmaz yolu (13912)
Türkiye’nin Ortadoğu Açılımı Türkiye’nin Ortadoğu Açılımı (13961)
Türkiye - NATO Toplantısının Perde Arkası Türkiye - NATO Toplantısının Perde Arkası (14788)
Bu Kadarını Lord Curzon Bile Hayal Etmemiştir!.. Bu Kadarını Lord Curzon Bile Hayal Etmemiştir!.. (21830)
Bâis-i şekvâ bize hüzn-i umûmîdir Kemâaaaaal! (N.Kemal) Bâis-i şekvâ bize hüzn-i umûmîdir Kemâaaaaal! (N.Kemal) (32748)
Kahrolası İyimserler! Kahrolası İyimserler! (14030)
AB Sorunun Farkında AB Sorunun Farkında (11563)
Darbeci General: “15 Temmuz İçin Sus Emri Verildi”!.. Darbeci General: “15 Temmuz İçin Sus Emri Verildi”!.. (23225)
Türkiye'yi Dışlama Senaryosu mu? Türkiye'yi Dışlama Senaryosu mu? (13138)
En çok sevilen kişilikten, en çok nefret edilen bir kişiliğe doğru son hızla gidiyorsun Kılıçdaroğlu! En çok sevilen kişilikten, en çok nefret edilen bir kişiliğe doğru son hızla gidiyorsun Kılıçdaroğlu! (19924)
Kemal Kılıçdaroğlu CHP başından gitmediği sürece benim için CHP bitmiştir, oy vermem. Neden mi? Kemal Kılıçdaroğlu CHP başından gitmediği sürece benim için CHP bitmiştir, oy vermem. Neden mi? (17424)
AB’deki Yeni Oyun AB’deki Yeni Oyun (12265)
CHP’de yalapşap kongreler çözüm getiremez ! CHP’de yalapşap kongreler çözüm getiremez ! (25967)
“Bu Adam İçin Değmezdi”!.. “Bu Adam İçin Değmezdi”!.. (17896)
Türkiye’ye Bir de Uzaktan Bakın Türkiye’ye Bir de Uzaktan Bakın (17124)
Diyorlar ki ekonomi düzelir mi? Diyorlar ki ekonomi düzelir mi? (15922)
BM’nin İşi Zor BM’nin İşi Zor (11429)
Kılıçdaroğlu’nun İşgalci Kafası… Kılıçdaroğlu’nun İşgalci Kafası… (16206)
AB’nin Gündeminde Kıbrıs Sorunu Yok AB’nin Gündeminde Kıbrıs Sorunu Yok (15286)
Araba devrilmeden yazdıklarım. Araba devrilmeden yazdıklarım. (22102)
Kınadığınla sınanmak! Kınadığınla sınanmak! (16455)
Anket oranları neden birbirine yakın gösteriliyor? Anket oranları neden birbirine yakın gösteriliyor? (21762)
ERDOĞAN NEDEN BU KADAR HIRÇIN? ERDOĞAN NEDEN BU KADAR HIRÇIN? (17132)
Muharrem İnce’ye oy veren vatanı tehlikeye atar! Muharrem İnce’ye oy veren vatanı tehlikeye atar! (22785)
Türklerin Kardeş Kömeği Türklerin Kardeş Kömeği (16044)
AB Kıbrıs’tan Bıktı mı? AB Kıbrıs’tan Bıktı mı? (15977)
Erdoğan gidecek de, peki yerine kim gelecek? Erdoğan gidecek de, peki yerine kim gelecek? (19474)
Muharrem İnce’ye oy vermek… Muharrem İnce’ye oy vermek… (16766)
Kıbrıs Niye Önemli Kıbrıs Niye Önemli (14084)
Rumların “çözüm” modeli! Rumların “çözüm” modeli! (16487)
MUHARREM İNCE’YE AÇIK MEKTUP MUHARREM İNCE’YE AÇIK MEKTUP (17737)
Bunlarla mı ortak olacağız? Bunlarla mı ortak olacağız? (17055)
Rumlar Umudu AB’de Rumlar Umudu AB’de (14242)
2023 Seçim Güvenliği Üzerine… 2023 Seçim Güvenliği Üzerine… (17926)
IRMAK YATAĞINI BULDU IRMAK YATAĞINI BULDU (13580)
Üç oda bir tabut Üç oda bir tabut (13696)
Rumların Büyük Hayalleri Rumların Büyük Hayalleri (15901)
Alevicilerin “Sünnici” Linçi, Sünnicilerin İnsanlık Linçi Alevicilerin “Sünnici” Linçi, Sünnicilerin İnsanlık Linçi (20339)
Depremin Sordurduğu Sorular Depremin Sordurduğu Sorular (17497)
KURTULUŞ SAVAŞI’NDA YARDIM KAMPANYALARI KURTULUŞ SAVAŞI’NDA YARDIM KAMPANYALARI (15695)
20. YÜZYIL BAŞINDAN BERİ  BAŞIMIZA GELEN BÜYÜK FELAKETLER 20. YÜZYIL BAŞINDAN BERİ BAŞIMIZA GELEN BÜYÜK FELAKETLER (18731)
Depremden Daha Tehlikeli Olan Siyasal İslam’dır! Depremden Daha Tehlikeli Olan Siyasal İslam’dır! (20722)
10 bin lira öyle mi? 10 bin lira öyle mi? (14136)
Duyanlaraaa duymayanlaraaa Duyanlaraaa duymayanlaraaa (15205)
Aman ha mağduriyet yaratmayalım Aman ha mağduriyet yaratmayalım (14069)
Seçimde Yapay Zekâ Kullanımı, Oğuzhan Uğur,  Cüneyt Özdemir ve Daha Niceleri Seçimde Yapay Zekâ Kullanımı, Oğuzhan Uğur, Cüneyt Özdemir ve Daha Niceleri (27497)
Öneriniz ne? Öneriniz ne? (12982)
Yapay gündemler için yapay zekânın kullanılması… Yapay gündemler için yapay zekânın kullanılması… (20288)
Üçüncü kez aday olabilir mi? Üçüncü kez aday olabilir mi? (14281)
ABD'nin Kuklası BM'den Ne Bekliyordunuz? ABD'nin Kuklası BM'den Ne Bekliyordunuz? (22188)
Askeri Vesayetin Sonu Ya da Haramın Zekatı!.. Askeri Vesayetin Sonu Ya da Haramın Zekatı!.. (25946)
Avrupa tümüyle ABD’ye teslim oldu Avrupa tümüyle ABD’ye teslim oldu (17303)